درباره کمردرد چه می دانید؟

اگر درد کمر را تجربه کرده اید، مطمئن باشید که تنها نیستید. به طور میانگین، چهار نفر از هر پنج نفر دچار کمر درد می شوند. همچنین، کمردرد پنجمین بیماری و یا دردی است که افراد بخاطر آن به پزشک مراجعه می کنند. کمردرد انواع مختلفی دارد. از بروز دردهای مبهم تا احساس سوزش در کمر از جمله انواع دردهای کمر هستند. این دردها ممکن است در هر فرد دلایلی متفاوت داشته باشند. گاهی این دردها ناشی ازشکستگی مهره های کمر، پیچ خوردگی و یا تصادفات هستند. گاهی هم بیماری هایی مانند آرتروز ، فیبرومیالژی و تنگی کانال نخاعی از عوامل درد هستند. بسیاری از افراد نیز بخاطر اضافه وزن و کم تحرکی، به کمردرد دچار می شوند.

آناتومی کمر

قسمت پایین کمر، جایی است که بیشترین کمر درد در این منطقه رخ می‌دهد و شامل پنج مهره است. این مهره‌ها، بیشترین وزن بدن را تحمل می‌کنند. فضاهای بین مهره‌ها توسط دیسک‌های بین مهره‌ای حفظ می‌شود که مانند ضربه گیر در سراسر ستون فقرات عمل می‌کنند تا استخوان‌ها را در حین حرکت بدن حفظ نمایند. رباط‌ها، مهره‌ها را در جای خود نگه می‌دارند و تاندون‌ها، ماهیچه‌ها را به ستون فقرات متصل می‌کنند. کمر درد یکی از شایع‌ترین انواع بیماری ستون فقرات و یکی از مشکلاتی است که بسیاری از افراد در طول زندگی آن را تجربه می‌کنند. ستون فقرات، تکیه‌گاه اصلی در بدن محسوب می‌شود و به همین دلیل گاهی درد کمر به سراغ ما می‌آید. دلایل زیادی باعث ایجاد این مشکل می‌شوند و باید علت آن به‌طور دقیق بررسی شود. درد کمر را می‌توان هر جایی در امتداد ستون فقرات (از گردن تا لگن) احساس کرد. این درد ممکن است شدید باشد و کار و فعالیت فرد را مختل کند؛ اما غالباً بعد از چند هفته خود‌به‌خود بهبود می‌یابد. با پیشرفت علم و تکنولوژی با روش های غیر تهاجمی و بدون جراحی می توان به درمان این بیماری پرداخت.

علل کمر درد

• کشیدگی و رگ به رگ شدن کمر: کشیدگی کمر یا هر یک از اجزای آن می ‌تواند در نتیجه بلندکردن یک بار سنگین بدون احتیاط یا ایجاد یک حرکت ناگهانی یا ناشیانه باشد. این می‌تواند به دلیل کشش عضلات یا کشیدگی رباط‌ها، اسپاسم یا تنش عضلانی و دیسک‌های آسیب دیده یا تحلیل رفته باشد.
• دیسک های پاره یا برآمده: ستون فقرات ما از مهره‌های بهم پیوسته و دارای دیسک ساخته شده است که نواحی از بافت هستند که به عنوان بالشتک عمل می‌کنند. این دیسک ها می‌توانند متورم، آسیب دیده یا فتق شوند و حتی با افزایش سن یا آسیب دیدگی پاره شوند. این می‌تواند اعصاب اطراف را فشرده کرده و باعث کمر درد شود.
• سیاتیک : این امر به دلیل فشار دادن دیسک فتق شده یا برآمدگی دیسک ایجاد می‌شود. کمردرد می‌تواند همراه با یک درد شدید باشد که از طریق ران به پایین ساق پا منتقل می‌شود.
• آرتروز: آرتروز ستون فقرات دلیل اصلی درد در کمر در افراد مسن است.
• انحنای غیرطبیعی ستون فقرات: انحنای غیرطبیعی ستون فقرات اغلب می‌تواند باعث کمردرد شود. از دلایل دیگر می‌تواند نتیجه نشستن به حالت خمیده برای مدت طولانی و حالت نادرست باشد.
• پوکی استخوان : مهره‌های ستون فقرات با افزایش سن خراب می‌شوند. این منجر به پوکی استخوان می‌شود. این یکی از دلایل کمردرد است.
• مشکلات کلیوی: سنگ کلیه یا عفونت منجر به کمردرد می‌شود.
• وضعیت بدن و حرکات ناگهانی: وضعیت بد یا حرکات ناگهانی مانند پیچ خوردن، سرفه، عطسه و کشش بیش از حد معمولاً منجر به کمردرد می‌شود. علاوه بر این، خم شدن ناجور، حمل نادرست چیزی، کشیدن گردن به جلو، نشستن در همان وضعیت بدون پشتیبانی برای مدت طولانی و خوابیدن به صورت نامناسب نیز می‌تواند دلیل کمردرد شما باشد.

دلایل دیگر کمر درد

1. دلایل نادر کمردرد دیگری نیز وجود دارد که فقط توسط پزشک تشخیص داده می‌شود. برخی از عوامل احتمالی عبارتند از:
2. اسپوندیلولیستز دژنراتیو که در آن یک مهره بر روی دیگری جابجا می‌شود.
3. سندروم دم اسب که در صورت از دست رفتن عملکرد عصب در اعصاب پایین نخاع ایجاد می‌شود.
4. عفونت ستون فقرات می‌تواند باعث کمردرد همراه با تب شود. در موارد نادر، ممکن است توموری باشد که به اعصاب نخاعی شما فشار آورده و باعث کمردرد شود.
5. سایر عفونتها مانند بیماری‌های لگن، عفونت‌های مثانه و کلیه نیز می‌توانند باعث کمردرد شوند.
6. افراد مبتلا به اختلالات خواب از کمردرد نیز رنج می‌برند.

علائم کمردرد

علامت اصلی کمردرد، درد در هر قسمت از پشت و گاهی اوقات است تا پایین باسن و پاها است. برخی از مشکلات کمر، بسته به اعصاب آسیب دیده، می تواند باعث درد در سایر قسمت های بدن شود. درد اغلب بدون درمان برطرف می شود؛ اما اگر با هر یک از علائم زیر ایجاد شود، باید به پزشک مراجعه کنید:

• کاهش وزن
• تب
• التهاب یا تورم در پشت
• درد مداوم کمر، جایی که دراز کشیدن یا استراحت کمکی نمی کند.
• درد پایین پاها
• درد که به زیر زانو می رسد.
• آسیب اخیر، ضربه یا ضربه به پشت
• بی اختیاری ادرار
• مشکل ادرار کردن
• بی اختیاری مدفوع، یا از دست دادن کنترل حرکات روده
• بی حسی در اطراف دستگاه تناسلی
• بی حسی در اطراف مقعد
• بی حسی در اطراف باسن

انواع کمر درد

1-انواع کمر درد از نظر مدت زمان شروع

کمر درد گذرا

• دردی شدید و ناگهانی در ناحیه کمر و درد ستون فقرات و ناشی از انجام حرکات نامناسب و یا کشیدگی بیش از حد ستون فقرات است. اگر چه این درد گذرا است؛ اما هرگز نباید کم اهمیت شمرده شود؛ زیرا می تواند اخطاری برای عود مجدد آن باشد و باید در اولین فرصت جهت جلوگیری از تکرار آن اقدام شود.

کمر درد حاد

• کمر دردی که کمتر از یک ماه از شروع آن می گذرد را حاد می نامند. نشانه وقوع آسیب بافتی بوده و به درجات مختلفی در فرد ایجاد ناتوانی می کند. هر چند که آسیب کوچک باشد ولی باید مراقب بود و از تکرار آن جلوگیری کرد. برای این منظور در وهله اول باید درمان علامتی جهت کنترل درد انجام شده و سپس در مورد بهبودی کامل اقدام و تمامی فعالیتهای طبیعی ستون فقرات را به شکل اولیه خود بازگرداند. البته اولین وقوع حمله حاد، نیازی به نگرانی ندارد و لیکن باید پیامدهای آن را در نظر گرفت و هر چه زودتر برای رفع آن اقدام نمود در غیر اینصورت صدمه و جراحت شدت پیدا کرده و دوره ناتوانی ادامه خواهد یافت.

کمر درد مزمن

• کمر دردی که بیش از یک ماه از بروز آن می گذرد را مزمن می نامند که در واقع در اثر عدم درمان و یا مقاومت به درمان ایجاد می گردد. بدیهی است که درمان به موقع و مناسب درد حاد، همواره درد مزمن را به حداقل می رساند، درد مزمن کمر باید به عنوان یک علامت جدی تلقی شده و کلیه معاینات بالینی و آزمایشات پاراکلینیکی جهت بیماریهای سیستمتیک انجام گردد. در هر صورت درد کمر مستلزم یک بررسی دقیق و درمان مناسب توسط گروهی درمانگر، متشکل از پزشک، فوق تخصص درد، متخصص فیزیوتراپی، متخصص روانپزشکی و…. می باشد.

2-انواع کمر درد از نظر خصوصیات بالینی

کمر درد مکانیکی:

• یعنی کمردرد هایی که با استراحت بهتر می شوند و با حرکت بدتر می شوند. به علت فشار یا قرار گرفتن در حالت نامناسب به وجود می‌آید. در این موارد درد آن قدر شدید است که بیمار به استراحت کردن نیاز دارد تا درد او بهبود پیدا کند. این نوع درد معمولاً در ناحیه کمر به وجود می‌آید و حدود 3 تا 4 روز طول می‌کشد. کمر درد مکانیکی معمولاً با برخی علائم همراه می‌باشد.

کمر درد التهابی:

• یعنی دردهایی که صبح ها هنگام برخاستن بیمار از بستر ایجاد می شوند و هنگامی که بیمار کمی گرم می شود و حرکت می کند درد بیمار بهتر می شود. این نوع دردها معمولاً در بیماری‌های التهابی دیده می شود مانند آرتریت روماتوئید، اسپوندیلیت آنکیلوزان

کمر درد عصبی:

• به دلیل عواملی همچون عصبی شدن و ناراحت شدن آغاز می شوند. افراد در این نوع کمردرد اغلب اسپاسم عضلانی شدید را در کمر خود احساس می کنند که با کم شدن ناراحتی و عصبانیت بیمار این علائم نیز کمتر می شود.

کمردرد رادیکولار:

• زمانی اتفاق می افتد که ریشه های عصبی در زیر نخاع تحت فشار قرار بگیرند. میزان درد کمر با درد رادیکولار ارتباطی زیادی با هم ندارند. این نوع کمردردها در ناحیه کمر درد کمتری احساس می شود و بیشتر در دیگر تقاط بدن از جمله پاها و باسن درد احساس می شود.

کمردردهای دوران بارداری:

• افراد که مبتلا به کمردهای قبل از بارداری هستند در صورت درمان نشدن، به‌احتمال قریب به یقین دچار کمردرد در حاملگی خواهند شد.

دردهایی ترکیبی از مکانیکی و التهابی:

• مانند دردهای مربوط به تومورهای، شکستگی ها، پوکی استخوان و ….

تشخیص کمر درد

در هنگام مراجعه فرد بیمار، پزشکان معمولاً از فرد سؤالاتی درباره ناحیه درد، نوع فعالیت روزانه و سابقه بیماری شخص از او خواهند پرسید و برای تشخیص محل دقیق درد پزشکان معاینات بالینی را انجام می‌دهند. پزشک در طول معاینه، تأثیر کمردرد بر دامنه حرکتی و واکنش بیمار را ارزیابی می‌کنند. این آزمایش‌ها به این دلیل است که پزشک می‌خواهد بداند آیا کمردرد بر روی عصب نخاعی فرد تأثیر گذاشته است یا خیر.

همچنین پزشک ممکن است از بیمار سؤالاتی درباره حالات درونی مانند ضعف، تب، کاهش وزن، مشکلات گوارشی بپرسد. همچنین برای تشخیص بهتر، پزشک برای بیمار آزمایشات تصویربرداری مانند سی‌تی اسکن، MRI، سونوگرافی و رادیولوژی را تجویز نماید. این تصاویر به منظور تشخیص دقیق علت کمردرد مانند مشکلات استخوانی، دیسک‌ها، رباط‌ها و تاندول‌های کمر را می‌توان مورد بررسی قرار داد.

درمان کمر درد

متخصص، برنامه درمانی خاص را برای برطرف کردن مشکلات خاص کمر تهیه و ارائه می‌کند. هدف از درمان تسکین درد و بهبود کیفیت زندگی است. درمان ممکن است شامل یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:

• دارودرمانی: انتخاب دارو بستگی به این دارد که درد فقط در عضله و استخوان احساس می‌شود یا درد عصبی است و یا ترکیبی از هر دو مورد وجود دارد.
• تزریق: بی‌حس‌کننده، آستروئید، پی آر پی، اوزون یا سایر مسکن‌ها را می‌توان در بافت نرم، مفاصل و سایر نواحی داخل یا اطراف ستون فقرات تزریق کرد. هدف از چنین تزریق‌هایی بلاک کردن انتقال عصبی است که منجر به تسکین درد و تسریع فرایند بهبودی می‌شود.

ورزش درمانی کمر درد

انواع مختلفی از ورزش‌ها برای درمان کمردرد وجود دارند. ورزش‌های کششی بهترین روش برای کاهش درد هستند و ورزش‌های تقویتی در بهبود عملکرد بدن مؤثر هستند. ورزش‌ها برای درمان کمردرد عبارتند از:

• ورزش‌های هوازی کم‌فشار: ورزش‌هایی مانند شنا کردن، دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی می‌توانند موجب تقویت عضلات شکم و کمر شوند بدون اینکه کمر را دچار کشیدگی بیش‌ازحد کنند. برنامه‌هایی که شامل ورزش‌های تقویتی در حین شنا کردن هستند روش بسیار مفیدی برای درمان بسیاری از بیماران مبتلا به کمر درد به‌حساب می‌آیند. تحقیقات پزشکی نشان داده‌اند که زنان باردار که حرکات ورزشی در آب را انجام می‌دهند کمردرد کمتری دارند و برای مدت‌زمان طولانی‌تری در دوره‌ی حاملگی قادر به قادر به کار کردن خواهند بود.
• تمرینات قدرتی و تثبیت‌کننده ستون فقرات: ورزش‌هایی تحت عنوان تمرینات قدرتی و اکستنشن کمری برای درمان کمر درد مؤثر هستند. به‌طورکلی این ورزش‌ها موجب تقویت شکم، بهبود قابلیت حرکت، افزایش قدرت و تحمل قسمت پایین کمر و افزایش انعطاف‌پذیری در باسن، عضلات همسترینگ و تاندون‌های پشت ران می‌شوند.
• یوگا ، تای‌چی، چی‌کونگ: ورزش‌هایی که ریشه در کشورهای آسیایی دارند و حرکات فیزیکی کم‌فشار را با مدیتیشن ترکیب می‌کنند نیز می‌توانند بسیار مؤثر باشند. این ورزش‌ها که به‌منظور دستیابی به تعادل جسمی و ذهنی انجام می‌شوند می‌توانند در پیشگیری از عود کمر درد مفید واقع شوند.
• تمرینات انعطافی: این نوع ورزش‌ها نیز موجب کاهش درد می‌شوند. برنامه کششی در صورتی که با ورزش‌های تقویتی ترکیب شود می‌تواند بیشترین تأثیر را داشته باشد.

فیزیوتراپی کمر درد

در فیزیوتراپی از روش‌های بسیاری مانند الکتروتراپی، ورزش، تمرین درمانی و آموزش بیمار برای درمان کمردرد استفاده می‌شود. به‌طورکلی فیزیوتراپی می‌تواند شامل یک یا چند مورد از درمان‌های زیر باشد:

درمان‌های دستی: مانند درمان دستی ستون فقرات و ماساژ برای تسکین علائم و کنترل کمر درد در مرحله حاد مورداستفاده قرار می‌گیرند.

تحریک الکتریکی عصب از راه پوست: یکی از رایج‌ترین روش‌های مورداستفاده برای کنترل کمردرد است.

گرم یا سرد کردن: گرما و سرما‌درمانی رایج‌ترین روش برای درمان کمر درد است. به‌طورکلی در آسیب‌دیدگی‌های حاد، این روش‌ها به‌طور گسترده به‌عنوان بخشی از درمان RICE مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ اما می‌توان از آن در درمان کمردرد نیز بهره برد.

تراکشن: کشش مکانیکی ستون فقرات بر این اساس استفاده می‌شود که جدا کردن مهره‌های کمری موجب کاهش گیرافتادگی اعصاب نخاعی و همچنین کاهش فشار بین دیسکی می‌شود.

اولتراسوند : بسیاری از بیماری‌های عضلانی اسکلتی مانند کشیدگی و التهاب تاندون عضلات را می‌توان با اولتراسوند و توسط فیزیوتراپ درمان کرد.

امواج صوتی با فرکانس بالا: رادیوفرکوئنسی درون عمق بافت گرما ایجاد می‌کند و موجب تسکین درد و گرفتگی عضلات می‌شود.

طب سوزنی: طب سوزنی از طریق تأثیر گذاشتن بر جریان انرژی از طریق 12 مجرا یا کانال که در طول بدن وجود دارند عمل می‌کند. طب سوزنی شامل قرار دادن سوزن‌های بسیار ریز در داخل پوست در نقاط مشخص در امتداد کانال‌های انرژی هست. این روش باعث آزاد کردن اندورفین‌ها که مواد شیمیایی طبیعی ضد درد هستند، می‌شود و درد را تسکین می‌دهد و بر بخشی از مغز که میزان سروتونین را کنترل می‌کند و انتقال‌دهنده‌ی احساسات است، تأثیر می‌گذارد.

روش‌های پیشگیری از کمر درد

کمردرد دلایل مختلفی دارد که در برخی مواقع علت این درد افزایش سن است که در مورد آن نمی‌توان کاری کرد. گاهی اوقات نیز درد کمر به دلایلی چون بیماری‌های استخوانی و عفونی ایجاد می‌شود که در آن صورت نیز نمی‌توان روش‌های پیشگیری را برای آن عنوان نمود؛ اما در اغلب مواقع کمردرد دلایل بسیار ساده‌ای دارد و به علت حرکات نادرست بدن یا عدم رعایت نکات ایمنی در حین انجام کارها رخ می‌دهد. در این موارد می‌توان با رعایت برخی نکات از ایجاد کمردرد و مشکلات ناشی از آن پیشگیری کرد.

راه‌های پیشگیری از کمردرد عبارتند از:

ورزش کردن: یکی از مهم‌ترین کارهایی که می‌توانید برای تقویت ماهیچه‌ها و فعال‌ کردن آنها انجام دهید، انجام حرکات ورزشی است. تقویت ماهیچه‌ها باعث می‌شود تا کمر شما کمتر در معرض آسیب قرار گیرد و با کوچک‌ترین ضربه یا حرکت، دچار مشکل نشود.

وزن ایده‌آل: یکی از مواردی که بر روی کمر فشار وارد می‌کند، اضافه وزن و چاقی است. چاقی بیش‌از حد، مشکلات و بیماری‌های دیگری را نیز به دنبال دارد، بنابراین سعی کنید یک رژیم غذایی مناسب و درست داشته باشید با انجام پیاده‌روی روزانه و تمرینات ورزشی، وزن خود را همیشه در حالت ایده‌آل نگه دارید.

بلند کردن اجسام سنگین: بلند کردن اجسام نیاز به رعایت اصول خاصی دارد. در صورتی که توان انجام این کار را ندارید، از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید و به کمر، زانوها و پاهایتان فشار وارد نکنید.

صندلی مناسب: صندلی مناسبی را برای نشستن انتخاب نمایید. در صورتی که مجبور به نشستن طولانی‌مدت هستید، یک صندلی راحت و استاندارد را انتخاب کنید. صندلی شما باید ارتفاع مناسبی نیز داشته باشد.

کفش مناسب: کفش نامناسب یکی از مهم‌ترین گزینه‌هایی است که تاثیر مستقیم بر روی کمردرد شما دارد . سعی کند کفش‌های سبک و راحت را انتخاب کنید و از پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند خودداری نمایید.

تشک مناسب: برای خوابیدن از تشک‌های طبی و استاندارد استفاده کنید. سطح خواب شما باید صاف و محکم باشد.

طرز ایستادن: به طرز ایستادن خود دقت کنید و اندام‌هایتان را در حالت مناسبی قرار دهید. کمر و پاهایتان را صاف و کشیده نگه دارید و سر خود را رو به جلو بگیرید. وزنتان باید به طور مساوی بر روی دو پا تقسیم شود.

• خلاصی از کمردرد با حرکات کششی یوگا
  تاریخ انتشار : 1392-03-04تاریخ بروز رسانی : 1402-12-08


• 9 علت شایع کمر درد
  تاریخ انتشار : 1392-02-30تاریخ بروز رسانی : 1402-10-29


• چرا افراد چاق دچار کمر درد می شوند؟
  تاریخ انتشار : 1393-04-16تاریخ بروز رسانی : 1403-04-26


• درمان کمر درد با ورزش و حرکات اصلاحی
  تاریخ انتشار : 1395-12-11تاریخ بروز رسانی : 1402-09-21


• کوله پشتی سنگین و ایجاد کمر درد در کودکان
  تاریخ انتشار : 1392-04-14تاریخ بروز رسانی : 1402-10-18