علت و درمان انواع سکته مغزی خفیف و ایسکمیک

سکته ی مغزی یک وضعیت اورژانسی است. در صورتی که فکر می کنید یکی از اطرافیان یا خود شما دچار سکته مغزی خفیف و گذرا شده اید و یا ممکن است به آن دچار شوید، لازم است سریعا به بیمارستان مراجعه کنید. دوره ی توانبخشی بعد از سکته ی مغزی معمولا در همان فاز حاد و بلافاصله بعد از این که شرایط عمومی بیمار به ثبات می رسد، شروع می شود که این زمان معمولا بین 24 الی 48 ساعت پس از بروز سکته است.

متخصصان طب فیزیکی و توان بخشی به بیماران کمک می کنند که به تدریج فعالیت ها و حرکات پیچیده تری را انجام دهند و به بیماران آموزش داده و آنها را تشویق می کنند که از اندام هایی که بر اثر سکته مغزی بی حرکت شده اند، استفاده کنند و آنها را در فعالیت هایی که انجام می دهند، به کار ببندند. اولین قدم در توان بخشی بیماران سکته ی مغزی و بازگرداندن آنها به استقلال فیزیکی این است که به آنها کمک شود که به تدریج کارهای اصلی و اساسی روزمره ی خود را به طور مستقل انجام دهند.

بروز سکته ی مغزی باعث می شود اندام هایی که مرتبط با بخش آسیب دیده ی مغز توانایی خود را از دست بدهند، و گذراندن دوره ی توان بخشی سکته ی مغزی به بیماران کمک می کند که دوباره کنترل این اندام ها را به دست بیاورند و از آنها استفاده کنند. گذراندن دوره ی توان بخشی همچنین به بیماران راه های جدیدی را آموزش می دهد که با وجود ناتوانی های که به آن دچار شده اند، کارهای خود را انجام دهند. برای مثال به بیماران ممکن است آموزش داده شود که چگونه تنها با یک دست حمام کنند و یا لباس های خود را بپوشند و یا در حالی که توانایی حرکتی زبان آنها دچار اختلال شده است، بتوانند به نحو موثری با اطرافیان ارتباط برقرار کنند. متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی اعتقاد دارند که مهمترین عنصر در هر برنامه ی توانبخشی این است که برنامه به نحوی هدفمند تدوین شده باشد، با دقت و درایت هدایت و به طور مداوم پیگیری و اجرا شود.

سکته ی مغزی چیست؟

سکته ی مغزی زمانی رخ می دهد که یک لخته ی خون یکی از عروق مغزی را مسدود می کند و یا یکی از عروق مغزی پاره می شود و در جریان خون مغز اختلال ایجاد کرده و در ناحیه ای از مغز خونریزی رخ می دهد. چگونگی بروز سکته ی مغزی در هر فرد متفاوت است. علائم و تاثیرات ناشی از سکته ی مغزی به نوع سکته، قسمتی از مغز که درگیر شده است و میزان صدمات وارده به مغز و وسعت ناحیه آسیب دیده دارد. در برخی از افراد تاثیرات سکته ی مغزی بسیار شدید هستند و برای برخی دیگر این تاثیرات خفیف و جزئی هستند. معمولا علائم سکته ی مغزی به طور ناگهانی بروز می کنند اما در مواردی نیز ممکن است این علائم زمانی که شخص در خواب است ایجاد شوند. معمولا بروز آسیب در یک طرف از مغز موجب ایجاد ناتوانی هایی در طرف مخالف آن در بدن می شود.

سکته ی مغزی دارای دو نوع اصلی است:

• سکته ی مغزی ایسکمیک زمانی رخ می دهد که یکی از رگ هایی که به یکی از قسمت های مغز خون رسانی می کند دچار گرفتگی شود.
• سکته مغزی هموارهزمانی رخ می دهد که رگ خونی در فضای در داخل مغز (خونریزی داخل مغزی) یا در فضای اطراف مغز (خونریزی در فضای عنکبوتیه) پاره شود.
• سکته مغزی خفیف یا سکته ی گذرای ایسکمیک

علائم سکته مغزی

علائم سکته ی مغزی در هر یک از بیماران متفاوت است، اما شایعترین علائم سکته ی مغزی عبارتند از:

1. احساس ضعف یا بی حسی ناگهانی در صورت، دست یا پا و معمولا در یک طرف از بدن.
2. گیج شدن ناگهانی فرد و مشکل در صحبت کردن یا متوجه شدن صحبت های اطرافیان.
3. بروز ناگهانی اختلال در یک یا هر دو چشم.
4. بروز ناگهانی مشکل در راه رفتن، احساس سرگیجه، از دست دادن تعادل و عدم هماهنگی اعضا.
5. بروز ناگهانی سردرد شدید بدون داشتن علت مشخص.

علائمی که کمتر شایع هستند عبارتند از:

• حالت تهوع و استفراغ
• خواب آلودگی یا بی هوشی
• حملات صرعی

سکته ی مغزی چه تاثیرات (عوارضی) دارد؟

مشکلاتی که بیش از همه در زندگی روزمرهی فرد ایجاد می شود عبارتند از:

• احساس ضعف یا عدم توانایی حرکت دادن دست ها یا پاها
• درد شانه
• مشکل در بلعیدن
• تغییر در دید یا ادراک بینایی
• تغییر در نحوه ی حس کردن اجسام زمانی که آنها را لمس می کنید
• مشکل در فکر کردن و به خاطر آوردن مطالب
• مشکل در صحبت کردن، خواندن و نوشتن
• بی اختیاری ادرار و مدفوع
• احساس افسردگی
• مشکل در کنترل کردن احساسات
• احساس خستگی مفرط

ریکاوری بعد از سکته ی مغزی

بیمار بعد از سکته ی مغزی باید به طور مدارم تحت نظر پزشک بوده تا درمان های مناسب برای او تجویز شوند.

این درمان ها عبارتند از:

تحت نظر داشتن مداوم بیمار

• چک کردن منظم فشار خون و میزان کلسترول خون و تجویز داروهای مناسب در صورت نیاز.

دارودرمانی

• دو نوع دارو برای این افراد تجویز می شود: داروهای ازبین برنده ی لخته و داروهای رقیق کننده ی خون
• داروهای ضد لخته ی خون (ضدپلاکت) مانند آسپرین که همراه با سایر داروهایی مانند کلوپیدوگرل (clopidogrel) یا دی پیریدامول (dipyridamole) تجویز می شوند. این داروها عموما برای بیمارانی تجویز می شوند که سکته مغزی ایسکمیک داشته اند و علت آن تشکیل لخته ی خون یا مسدود شدن عروق بوده است.
• داروهای ضدانعقاد یا رقیق کننده ی (مانند وارفارین) زمانی تجویز می شوند که سکته ی قلبی به این علت ایجاد شده است که لخته خونی در قلب ایجاد شده و این لخته ی خون پس از شکسته شدن وارد عروق قلب شده است. این داروها بسیار قوی هستند و ممکن است عوارض جانبی شدیدی داشته باشند و لازم است که حتما تحت نظر پزشک و دقیقا طبق دستور او مصرف شوند.

توان بخشی سکته مغزی چگونه است؟

هرچه قدر دوره ی توانبخشی سکته ی مغزی را زودتر آغاز کنید، شانس شما برای بازیابی توانایی های از دست رفته بیشتر است.

برنامه ی توان بخشی سکته مغزی به بخشی از بدن که دچار ناتوانی شده است و نوع اختلالات ایجاد شده بستگی دارد و می تواند شامل روش های زیر باشد:

فعالیت های فیزیکی

تقویت مهارت های حرکتی با استفاده از انجام فیزیوتراپی سکته مغزی برای بهبود عملکرد عضلانی و هماهنگی عضلات و همچنین انجام تمریناتی برای بهبود نحوه ی بلعیدن غذا (برای افرادی که مشکلات بلع دارند).

اموزش حرکت کردن به بیمار شامل آموزش به بیمار در مورد نحوه ی استفاده از واکر یا عصا برای حفظ تعادل خود و حفظ ثبات زانوها و چگونگی تحمل وزن بدنتان در طی پروسه ی یادگیری نحوهی صحیح راه رفتن.

درمان با اعمال محدودیت یا اعمال اجبار، که در آن تحرک پذیری اعضایی از بدن که سالم هستند را محدود می کنید و در این حین تمرین می کنید که از اعضای آسیب دیده ی خود استفاده کنید تا کارایی این اعضا را افزایش دهید.

تمرینات افزایش دامنه حرکتی عضلات و مفاصل که شامل انجام حرکاتی برای رفع تنش عضلانی و بازیابی توان حرکتی می شود.

فعالیت های فیزیکی با کمک وسایل و دستگاه های خارجی

در تحریک الکتریکی عصب ها با دستگاه TENS از جریان الکتریکی برای تحریک عصب هایی استفاده می شود که در انقباض عضلاتی نقش دارند که این عضلات دچار تحلیل شده اند.با استفاده از تکنولوژی ربات، از دستگاه هایی استفاده می شود که به دست یا پای از کار افتاده کمک می کنند که حرکاتی را انجام دهند و بدین ترتیب به تدریج به کارایی قبلی خود بازگردند.در حال حاضر دستگاه های بیسیم مانند دستگاه چک کردن چک کردن بیمار، در حال بررسی هستند تا تاثیر آنها بر بهبودی فعالیت بیماران سکته ی مغزی بررسی شود.واقعیت مجازی که مانند بازی های ویدئویی می باشد نیز یک روش درمانی نوین و مبتنی بر کامپیوتر است که در ان بیمار با یک محیط شبیه سازی شده تعامل می کند.تحریک غیرتهاجمی مغز: متدهای درمانی مانند تحریک مغناطیسی مغزبرای بیماران مغزی به کار گرفه شده و تاکنون نتایج خوبی را در بهبود توانایی های حرکتی بیماران به داشته اند.یکی از درمان های برتر برای بازیابی حرکت و کارایی پاها بعد از سکته ی مغزی، استفاده از بیوفیدبک برای بهبود واکنش های بدن است. تاثیرات به دست آمده توسط این روش، بلند مدت هستند.

فعالیت های عاطفی و شناختی

گذراندن دوره های توانبخشی در برقراری ارتباط می تواند به شما کمک کند که توانایی های از دست رفته ی خود در زمینه درک مطالب، گوش دادن، صحبت کردن و خواندن را دوباره بازیابید.ارزیابی ها و درمان های انجام شده در زمینه روانشناسی شامل آزمودن قضاوت های احساسی شما و مهارت های شناختی است. شما می توانید با یک متخصص روان شناس مشورت کنید یا عضوی از گروه های پشتیبان در این زمینه شوید.در افرادی که قبلا سابقه ابتلا به سکته مغزی را داشته اند ممکن است داروهایی برای درمان افسردگی تجویز شود.

درمان های تجربی

درمان های بیولوژیکی مانند سلول های بنیادین در حال حاضر در حال بررسی هستند و بر روی آنها تحقیق می شود و تنها به عنوان بخشی از مطالعات بالینی ممکن است انجام شوند.استفاده از روش های درمانی جایگزین مانند طب سوزنی ، ماساژ و استفاده از گیاهان دارویی و آب درمانی نیز تحت مطالعه و بررسی هستند.

تغییر سبک زندگی

به رژیم غذایی خود توجه کنید. رژیم غذایی شما باید دارای تنوع باشد و میزان چربی اشباع شده، الکل و نمک در ان کم و میزان فیبر، میوه و سبزیجات در آن زیاد باشد.از کشیدن سیگار خودداری کنید. توجه به این نکته بسیار حیاتی است.استرس خود را کنترل و مدیریت کنید. داشتن استرس و تنش در زندگی غیرقابل اجتناب است اما شما می توانید با به کار گیری روش های مختلفی مانند ورزش کردن، تغییر رویکرد در روند کاری، انجام مدیتیشن و ریلکسیشن استرس خود را کاهش دهید.به طور منظم ورزش کنید. ورزش گردن به شما کمک می کند وزن خود را کنترل کنید و جریان خون در بدن خود را بهبود دهید. مدت زمان هر جلسه ی توانبخشی متفاوت می باشد و بستگی به چگونگی پاسخ شما به درمان ها، شدت علائمی که دارید و روند پیشروی ریکاوری شما دارد.

توان بخشی سکته مغزی در چه محلی انجام می شود؟

ممکن است شما دوره ی توان بخشی سکته ی مغزی را در بیمارستان آغاز کنید. ایده آل ترین محیط برای انجام توان بخشی مکانی است که برای شرایط خاص شما و البته خانواده ی شما کاملا مناسب باشد، خدمات درمانی آن توسط بیمه پوشش داده شود و امکانات درمانی مورد نیاز شما را داشته باشد. برخی خدمات مورد نیاز شما عبارتند از:

• واحدهای توان بخشی بیماران بستری.
• واحدهای توان بخشی سرپایی (بدون نیاز به بستری).
• تجهیزات درمانی و مراقبتی پیشرفته.
• ارائه برنامه های توان بخشی که باید در خانه انجام شوند.

• توانبخشی سکته مغزی و ضربه مغزی
  تاریخ انتشار : 1395-03-05تاریخ بروز رسانی : 1402-05-19