انواع میگرن و علت ابتلا به میگرن

میگرن، سردردی تپش دار است که معمولا نیمی از مغز را در بر می گیرد. چنین سردردی به اندازه ای شدید و طولانی است که می تواند زندگی روزانه فرد را مختل کنند. مواد غذایی، اضطراب و تغییرات هورمونی می تواندد سبب تشدید میگرن شوند.

سردرد میگرن یکی از شایعترین بیماریهای مغز و اعصاب است که می تواند ناتوان کننده باشد. میگرن یک اختلال عصبی پیچیده است که بر چندین نواحی مغز و عملکردهای آن تأثیر می گذارد. میگرن بیش از 13 درصد از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار می دهد و زنان 2 برابر بیشتر از مردان از این بیماری رنج می برند. حملات میگرن معمولاً به صورت سردرد یک طرفه و ضربان‌دار به اندازه‌ای شدید که فعالیت معمول روزانه را محدود کند و اغلب با حالت تهوع یا حساسیت به نور یا صدا همراه است. انتخاب درمان مناسب برای هر بیمار مستلزم دانستن تاریخچه پزشکی بیمار، سبک زندگی، بیماریهای همراه و الگوی سردرد بیمار است. در سالیان اخیر با توجه به پیشرفت‌های علم پزشکی از روش‌های مختلفی برای درمان میگرن استفاده می‌شود. البته لازم به ذکر است که میگرن درمان قطعی ندارد؛ اما یک پزشک می‌تواند به شما در مدیریت آن کمک کند تا کمتر دچار آن شوید و در زمان بروز آن، علائم کمتری را داشته باشید.

علت ابتلا به میگرن

علت‌های مختلفی برای بروز میگرن وجود دارد که نمی‌توان هیچ‌کدام را به طور قطع، به عنوان علت میگرن معرفی کرد؛ اما بعضی از آنها عمومیت بیشتری دارند و در مبتلایان به این بیماری، بیشتر دیده شده است. از میان آنها به این عوامل می‌توان اشاره کرد:

• سابقه خانوادگی : در بسیاری از افراد مبتلا به میگرن، سابقه وجود این بیماری در یکی از اعضای نزدیک خانواده دیده شده است.
• تغییر الگوی خواب: کم‌خوابی‌های طولانی مدت و تغییر زمان خواب، مثلاً بیداری شبانه، از دلایل شروع میگرن است.
• وجود ادویه‌های زیاد در غذا
• تغییرات دمای هوا
• گرسنگی طولانی مدت
• نور زیاد چراغ‌ها
• کم شدن آب بدن
• تغییرات هورمونی به خصوص در خانم‌ها، برای مثال، بارداری، یائسگی یا میگرن دوران قاعدگی
• صداهای بسیار بلند
• عوارض بعضی از داروها
• مصرف الکل یا سیگار و در بعضی مواقع کافئین
• غذاهای مانده و چرب
• پنیر
• بوهای تند و خاص
• استرس

ریسک فاکتورهای میگرن

جنسیت: خانم ها بیش از آقایان از سردردهای میگرنی و غیر میگرنی رنج می برند. تا جایی که بر طبق آمارهای جهانی شیوع میگرن در زنان، 3برابر بیش از مردان است که این میزان 18% کل جمعیت زنان را در بر می گیرد. علت این مسئله نوسانات هورمونی در دوران قاعدگی و یائسگی است.

زمینه های ارثی: زمینه های ژنتیکی و سابقه خانوادگی نیز از دلایل مهم ابتلا به این نوع از سر درد است.

سن: میگرن در هر سنی می تواند آغاز شود. هرچند اولین حملات معمولاً در دوران بلوغ روی می دهد؛ اما در اغلب افراد میزان این حملات در دهه سوم زندگی به حداکثر رسیده و پس از آن از شدت این حملات کاسته می شود.

علائم میگرن

علائم میگرن ممکن است پیش از حمله سردرد میگرن نمایان شوند. این مرحله از میگرن به مرحله پیش نشانه شهرت دارد. در میگرن همراه با پیش نشانه یا اورا (Aura)، سردرد بعد از مرحله پیش‌نشانه آغاز می‌شود؛ یعنی ابتدا فرد مبتلا به میگرن ممکن است اختلالاتی در بینایی، حرکت و تکلم را تجربه کند. علائم در این مرحله عبارتند از:

• دشواری در صحبت کردن
• احساس تیر کشیدن در صورت، دستان یا پاها
• دیدن اشکال مختلف، نورهای چشمک‌زن یا نقاط روشن
• از دست دادن بینایی به شکل موقت

مرحله بعدی میگرن را مرحله حمله می‌گویند. در این مرحله درد میگرن آغاز می‌شود و در‌واقع، سخت‌ترین و دردناک‌ترین مرحله میگرن است. مرحله حمله میگرن می‌تواند بین چند ساعت تا چند روز طول بکشد. علائم میگرن در هر فرد با دیگری تفاوت دارند و عبارتند از:

• افزایش حساسیت نسبت به نور و صدا
• تهوع
• سرگیجه و احساس بی‌حالی
• احساس درد در یک قسمت سر (چپ، راست، پیشانی یا عقب)
• احساس درد به‌صورت موج یا ضربان
• استفراغ

ممکن است بعد از آنکه سردرد اصلی تمام شد عوارض میگرن برای چند روز باقی بماند که به آن پس اثر میگرنی می‌گویند. طی این مرحله، فرد مبتلا تغییر احساسات را تجربه می‌کنند. برخی از افراد در این دوره دچار سرخوشی و خوشحالی شدید می‌شوند. در‌حالی‌که عده‌ای می‌گویند طی مرحله پس اثر، احساس خماری و خستگی می‌کنند. مدت و شدت هر یک از مراحل بالا در هر شخصی متفاوت است. گاهی اوقات ممکن است فرد مبتلا همه مراحل بالا را تجربه نکند و یا حتی میگرن بدون دردی را تجربه کند.

انواع میگرن

سردردهای میگرنی به چند صورت بروز می‌کنند:

میگرن متداول یا بدون اورا (Aura) : بدون مقدمه بروز می‌کند. این نوع میگرن شایع‌تر است.

میگرن کلاسیک یا با اورا: در این نوع شخص نشانه ای قبل از وقوع سردردش دریافت می کند. به این نشان های هشدار دهنده اورا می گویند که می تواند شنیدن صداهای مبهم و یا دیدن نورهای سفید باشد. حتی برخی افراد در روزهای قبل از سردرد خمیازه های طولانی و مکرر می کشند. در این نوع از میگرن، فرد حدود 2 تا 6 ساعت درد شدیدی را در سر خود احساس می‌کند.

میگرن پیچیده: همزمان با سردرد میگرنی نوع دیگری از سردرد هم بروز می‌کند.

میگرن مزمن: این نوع از میگرن بیش از 15 روز در ماه فرد را درگیر خود می‌کند و بیشتر از 3 ماه طول می‌مکشد. یعنی فرد در بیشتر روزهای ماه دچار سردرد با فرکانس درد مختلف است.

میگرن چشمی: این نوع میگرن، سردرد بسیار شدید همراه با اختلال در بینایی است. میگرن چشمی گاهی منجر به کوری یکی از چشم‌ها یا نابینایی لحظه ای می‌شود. علائم میگرن چشمی دیدن نور سفید، تاری دید، عدم مشاهده قسمتی از میدان دید، است.

میگرن شکمی: این نوع میگرن معمولاً در کودکان دیده می‌شود. این کودکان همراه با سردرد، مشکلات گوارشی نیز دارند و ممکن است دچار اختلال در رشد هم شوند.

میگرن حاد: در این نوع از میگرن، افراد گاهی تا دو هفته سردرد دارند. درد این افراد کمتر از درد میگرن مزمن است.

میگرن قاعدگی: این میگرن در دوران قاعدگی یا قبل از آن رخ می‌دهد. این نوع درد، همراه با حالت تهوع است. میگرن قاعدگی گاهی در دوران تخمک‌گذاری رخ می‌دهد.

میگرن بازیلر: بازیلر نامش را از شریان بازلر مغز گرفته است که یکی از رگ های خونی مغز است. بازیلر تحت انقباضات و اسپاسم قرار می‌گیرد و فرد را دچار علائمی مانند ضعف، لکنت، سرگیجه، وزوز گوش و تاری دید می کند.

میگرن وستیبولار: یا سرگیجه میگرنی که فرد دچار عدم تعادل و سرگیجه و مشکلات شنوایی و بینایی می شود. ممکن است این نوع بدون سردرد و فقط با سرگیجه باشد.

میگرن عصبی: میگرن عصبی از انواع شایع میگرن است که موجب بروز سردرد‌های ضربان‌دار می‌شود.

مراحل میگرن

یک دوره میگرن در چهار مرحله مختلف رخ می دهد؛ اما همه افراد هر چهار مرحله را تجربه نمی کنند. مراحل به صورت زیر است:

1. فاز پرودروم : گاهی به آن مرحله پیش از سردرد می گویند، این مرحله دارای علائم بدون دردی است که ساعت ها یا روزها قبل از شروع میگرن رخ می دهد. نوسانات خلقی، میل به غذا و سفتی گردن نمونه ایی از این علائم هستند.
2. فاز اورا (aura) : اورا به اختلالات حسی اطلاق می شود که قبل یا در طول میگرن رخ می دهد. در فاز اورا ممکن است، بینایی، لامسه یا گفتار فرد تحت تأثیر قرار گیرد. همه کسانی که از میگرن رنج می برند، فاز اورا را تجربه نمی کنند. نمونه‌هایی از مشکلات فاز اورا عبارتند از تاری دید، نقاط کوری که به مرور زمان گسترش می‌یابند، بی‌حسی در بازو و گفتار نامنظم یا درهم.
3. فاز سردرد : زمانی است که معمولاً درد بروز می کند که از خفیف تا ناتوان کننده متغیر است. فعالیت بدنی و قرار گرفتن در معرض نور، صدا و بوها ممکن است درد را بدتر کند. با این حال، برخی از افراد بدون داشتن سردرد دچار میگرن می شوند.
4. فاز پست درومال : مرحله پایانی زمانی است که درد کاهش یابد. افراد معمولاً در این مرحله احساس خستگی، سردرگمی یا به طور کلی ناخوشی می کنند.

درد میگرن کجای سر است؟

افراد دچار سردرد میگرنی درد ضربان دار و عمیقی را تجربه می‌کنند، در حالی که در سردردهای تنشی، درد با فشار به سر و گردن همراه است. سردردهای میگرنی در پشت سر یا نزدیک به چشم و در یک طرف سر رخ می‌دهد،

عوارض سردردهای میگرنی

مشکل اغلب مبتلایان بیماری میگرن، تنها در داشتن سردرد خلاصه نمی‌شود. اکثر افراد مبتلا به میگرن نمی‌توانند کارهای روزمره خود را انجام دهند و مجبور می‌شوند تا پایان حمله میگرنی خود صبر کنند. بعضی‌ از بیماران میگرنی حتی نمی‌توانند فکر غذا خوردن را هم داشته باشند؛ چون دچار حالت تهوع و استفراغ می‌شوند.

تشخیص میگرن

تاکنون آزمایش خون و ادرار خاصی برای تشخیص میگرن ابداع نشده است. تشخیص با معاینه بالینی و بررسی علائم فرد انجام می‌شود. پزشک با ارزیابی نوع سردرد، زمان شروع آن، دفعات بروز و مدت سردرد قادر به تشخیص میگرن است. در جلسه معاینه، پزشک با سنجش عملکرد بینایی، هماهنگی‌های عضلانی، رفلاکس‌های عضلانی و حواس پنج‌گانه همه علت‌های احتمالی سردرد را بررسی می‌کند. گاهی سردردها ناشی از اختلالات زمینه‌ای مثل مشکلات عضلانی، عیوب انکساری و تنش‌های عصبی هستند. برای تشخیص نوع سردرد احتمالاً سؤالات زیر نیز از شما پرسیده شود:

• سردرد یک‌طرفه است یا در هر دو سمت سر احساس می‌شود؟
• درد مبهم است یا متمرکز و ضربان دار؟
• آیا سردرد به حدی است که در انجام امور روزانه اختلال ایجاد کند؟
• آیا سردرد با انجام فعالیت فیزیکی تشدید می‌شود؟
• گاهی اوقات پزشک آزمایش MRI و آزمایش سی‌تی‌اسکن را نیز تجویز می‌کند.

تفاوت علائم سردرد معمولی و Migrane

در افرادی که دچار سردردهای میگرنی هستند، درد ضربان دار و عمیق مشاهده می شود در حالیکه سردرد تنشی با فشار به سر یا اطراف گردن همراه است. موقعیت ایجاد درد در سردردهای میگرنی، در پشت سر و یا نزدیک به چشم و در یک طرف سر است در حالیکه در سردردهای تنشی وجود درد در سراسر پیشانی و سر و یا در گردن گزارش می شود. شدت درد در سردردهای میگرنی تا حدی است که معمولاً افرادی که دچار حمله میگرنی می شوند توانایی انجام کارهای روزمره و یا تمرکز بر امور را از دست می دهند. در حالیکه سر دردهای تنشی معمولا ًخفیف هستند. زمان سر دردهای میگرنی معمولاً طولانی است در حالیکه سردردهای تنشی در مدت زمان کوتاهی بهبود می یابند. در سردردهای میگرنی تهوع، استفراغ و ناراحتی معده دیده می شود که در سردردهای تنشی این علائم تجربه نمی شود. 1 تا 2 روز قبل از شروع میگرن علائمی از جمله یبوست، افسردگی، اسهال، بیش فعالی، تحریک پذیری و سفتی گردن مشاهده می شود که این علائم در سردردهای تنشی وجود ندارد.

درمان میگرن و سردرد

اگرچه هیچ درمان خاصی برای سردرد و میگرن وجود ندارد؛ اما با مصرف داروها و تغییر شیوه زندگی می توان به درمان علائم و جلوگیری از حملات بعدی کمک کرد.

• داروهای بدون نسخه

داروهای مسکن بدون نسخه (OTC) مانند استامینوفن، ایبوپروفن و آسپرین برای سردرد یا میگرن خفیف مفید هستند. قرص میگرن اکسدرین یکی دیگر از گزینه های OTC عالی است که برای بیماران مبتلا به میگرن به خوبی کار می کند. کافئین نیز مؤثر است.

• داروهای تجویزی

اگر به طور منظم میگرن های متوسط تا شدید را تجربه می کنید، درمان های OTC برای مدیریت علائم کافی نیستند. داروهای تجویزی به کاهش شدت میگرن و جلوگیری از بروز آن در آینده کمک می کنند. داروهای تجویزی ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• داروهای فشار خون، مانند مسدود کننده های بتا
• داروهای ضد افسردگی
• داروهای ضد تشنج
• تزریق سم بوتولینوم A (بوتاکس)

• علائم و روش های درمان فیزیکی سردردهای میگرنی
  تاریخ انتشار : 1395-10-22تاریخ بروز رسانی : 1402-11-23


• درمان میگرن یا سردرد با طب سوزنی
  تاریخ انتشار : 1392-05-30تاریخ بروز رسانی : 1403-01-18