الکتروتراپی؛ انواع، کاربردها، عوارض و فواید

درد، احساسی ناراحت‌کننده در میان انسان‌ها است و به دلیل محرک‌های شدید و آسیب‌رسان در فرد ایجاد می‌شود. این احساس ناخوشایند، در طول زندگی انسان، وی را اذیت می‌کند و حتی گاهی باعث می‌شود که فرد نتواند کارهای روزمره خود را به خوبی انجام دهد. همین امر، باعث می‌شود که فرد برای کاهش و تسکین دردهایش، مسکن‌های گوناگون مصرف کند؛ اما گاهی اوقات مسکن‌ها نیز در تسکین دردهای شدید جوابگو نیستند و باید برای رفع درد، روشی مؤثرتر انجام داد.

امروزه با پیشرفت علم پزشکی، روش‌های درمانی غیردارویی به درمان بسیاری از بیماری‌ها کمک می‌کنند. یکی از این روش‌ها، الکتروتراپی است که برای کاهش درد، گزینه‌ای مناسب و تضمین‌شده به شمار می‌رود. الکتروتراپی به معنی استفاده از عوامل فیزیکی روی بافت‌های بدن با استفاده از تجهیزات الکتریکی و با اهداف درمانی است. در این روش درمانی از عوامل فیزیکی مانند میدان‌ها و انرژی الکتریکی، مغناطیسی و فراصوتی استفاده می‌شود. در برنامه فیزیوتراپی از الکتروتراپی به عنوان کمک به روند درمان استفاده می‌شود.

کاربردهای الکتروتراپی

از الکتروتراپی به همراه درمان‌های دیگر نیز استفاده می‌شود و نمی‌توان آن را به تنهایی برای حل مشکلات بیمار استفاده کرد؛ اما فراموش نکنید که این روش می‌تواند به بهبود بسیاری از مشکلات انسان، کمک کند. در زیر موارد استفاده از این روش درمانی برای شما بیان می‌شود:

• کاهش درد سیاتیک
• استفاده برای کاهش درد در هنگام فیزیوتراپی و هدفمندتر شدن تمرینات
• تسکین دردهای مختلف، بدون ایجاد اعتیاد، مانند خستگی و کمر درد مزمن
• درمان اضطراب و افسردگی
• درد عصب دیابتی
• سردرد های میگرنی
• التیام زخم
• تحریک رشد استخوان و بهبود عملکرد فیزیکی
• بهبود گردش خون
• ترمیم بافت‌ها
• تقویت ماهیچه‌ها
• درمان آرتروز
• تنگی کانال نخاعی
• فتق دیسک کمر
• آسیب روتاتور کاف
• تنیس البو
• تاندونیت و التهاب تاندون‌ها
• بورسیت
• درد های مفصلی
• روماتیسم مفصلی
• فیبرومیالژی
• دررفتگی کشکک زانو

فواید الکتروتراپی

1. تسکین و کاهش درد
2. کمک به ترمیم سریع تر زخم‌ ها
3. بهبود توانایی حرکتی عضلات
4. تحریک آزادسازی هورمون های ضد درد طبیعی مانند اندورفین
5. افزایش جریان خون موضعی
6. کاهش التهاب و تورم
7. تسریع ترمیم و بازسازی بافت های آسیب دیده
8. جلوگیری از انتقال درد
9. تحریک فرآیندهای سوخت و ساز بدن
10. تقویت سیستم دفاعی بدن

مزایای الکتروتراپی

1. روشی غیر تهاجمی و بسیار ایمن می‌باشد که برای کاهش دردهای مزمن بسیار کار آمد عمل کرده است.
2. روشی گران قیمت نیست و نسبت به سایر روشهای درمانی از نرخ متعادلی برخوردار است.
3. روند دستیابی به سلامت کامل را تسریع کرده و دوره ی نقاهت را کوتاه تر میکند. (فرد مدت کمتری را در بیمارستان سپری میکند).
4. هورمونهای ضد درد را وادار به ترشح میکند.
5. با افزایش گردش خون علاوه بر درمان بافت آسیب دیده و کنترل درد، سیستم ایمنی بدن را نیز بالا میبرد.
6. به سلولهای بدن کمک میکند تا سوخت و ساز خود را افزایش دهند.
7. عوارض خاص و حادی را در پی ندارد.
8. در بسیاری از موارد، نیاز بیمار به جراحی را برطرف میکند.

انواع روش های الکتروتراپی

الکتروتراپی با دستگاه‌های متفاوتی از نظر فرکانس، شکل موج و اثرات آنها انجام می‌شود. برای همین درمان با این روش نیز در انواع و روش‌های مختلف برای بیماری‌ها استفاده می‌شود. در زیر رایج‌ترین انواع روش‌های این نوع درمان، برای شما بیان می‌شود:

• تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS): این روش، در چرخه انتقال پیام درد به سیستم عصبی مرکزی اختلال ایجاد کرده و نقش مؤثری را در کاهش درد در بیمار ایفا می‌کند. جالب است بدانید که روش TENS باعث افزایش ترشح هورمون‌های ضد درد در فرد نیز می‌شود.
• تحریک الکتریکی عصب‌ها از زیر پوست (PENS): در این روش، امواج الکتریکی از طریق سوزن‌هایی بسیار کوچک به زیر پوست منتقل می‌شوند. الکتروتراپی زیرپوستی، مثل روش TENS با وصل شدن سیم‌ها به دستگاه محرک به کمک باتری عمل می‌کند. با این تفاوت که در این روش، امواج به زیر پوست ارسال می‌شوند و به عضلات و عصب‌ها نیز نزدیک‌ترند. برای همین حساسیت عصب‌ها نیز به مقدار قابل توجهی کاهش پیدا می‌کنند.
• تحریک الکتریکی عضلات (EMS): در روش EMS، برخلاف روش‌های دیگر، ماهیچه‌ها به جای عصب‌ها مورد هدف قرار می‌گیرند. این روش، از انواع خاص این نوع درمان است و باعث تحریک نورون‌های حرکتی و انقباض ماهیچه‌ها می‌شود. جالب است بدانید که از تحریک الکتریک عضلات، برای جلوگیری از بروز آتروفی عضلانی نیز استفاده می‌شود.
• جریان تداخلی (IFC): این روش نیز یکی از انواع تحریک‌های الکتریکی است و فیزیوتراپیست، برای کاهش درد و بهبود گردش خون در بافت‌های آسیب‌دیده شما استفاده می‌کند. روش IFC، شباهت بسیاری زیادی به روش تحریک الکتریکی عصبی زیر پوستی دارد. با این تفاوت که در این روش، می‌توان جریان را به راحتی جا به جا کرد یا به آن تنوع بخشید تا دردناک‌ترین ناحیه درد نیز مورد هدف قرار گیرد.
• درمان میدان الکترومغنطیسی پالسی (PEMF): این روش به بهبود عملکرد سلول‌ها و کاهش درد کمک می‌کند. جالب است بدانید که از روش PEMF برای رشد بهتر استخوان‌ها، تقویت جوش‌خوردگی و ترمیم آنها بعد از جراحی فیوژن ستون فقرات استفاده می‌شود. این‌گونه است که الکتروتراپی، به افراد ریسک‌پذیر در رشد کم استخوان‌ها نیز کمک می‌کند. استفاده از روش PEMF، باعث می‌شود که نیاز بیماران به جراحی‌های دیگر برای درمان بیماریشان نیز کاهش پیدا کند.
• تحریک گالوانیکی: این نوع درمان، برای درمان آسیب‌دیدگی‌های شدید و همراه با ترومای بافت، تورم و خون‌ریزی استفاده می‌شود. این روش، برای درمان تعادل درون گوش نیز به کار می‌رود. در تحرک گالوانیکی، برخلاف روش TENS از جریان مستقیم استفاده می‌شود. در این روش، الکترودها به قسمت‌های مختلف بدن مانند کمر و گوش متصل می‌شود. پس از آن امواج مستقیم، میدانی الکتریکی در قسمت تحت درمان ایجاد می‌کنند. این میدان، جریان خون را تغییر می‌دهد. پدهای مثبت دستگاه، عملکردی شبیه یخ دارند و با کاهش جریان خون در ناحیه زیر پد، تورم را نیز کاهش می‌دهند. پدهای منفی نیز عملکردی شبیه به گرما دارند و به افزایش گردش خون و سرعت روند درمان کمک می‌کنند.

در تعدادی دیگر از دستگاه‌های الکتروتراپی، سیم‌ها را دور می‌زنند و الکترودها و نیروی باتری را در یک واحد ترکیب می‌کنند. این دستگاه‌ها به طور نامحسوس در پشت، بازو، پا و قسمت‌های دیگر بدن پوشیده می‌شود و برای تنظیم سطح تحریک آن، از کنترل دستی استفاده می‌کنند.

امواج مختلف در الکتروتراپی

در روش های الکتروتراپی از امواج گوناگونی استفاده می شود که هر کدام از آنها در ناحیه خاصی از بدن تاثیر گذاشته و موجب بهبود بیمار می شوند. این امواج عبارتند از:

1. جریان روسی: در این امواج فرکانس متوسط بوده و انرژی پالسی به طور متناوب به بدن منتقل می شود. این جریان موجب ترشح اندورفین نیز می گردد.
2. جریان تداخلی: IFC، حالتی از موج های الکتریکی بوده که برای درمان دردهای شدید از آن استفاده شده و معمولاً بعد از جراحی و آسیب دیدگی ها نیز از آن استفاده می شود. این امواج به راحتی و با شتاب بالایی از پوست عبور می کنند.
3. جریان مدوله: برای درمان دردهای آرنج، مچ پا، کف پا و دیگر نواحی کوچک در بدن از این جریان استفاده می شود. باید گفت این جریان شبیه به جریان تداخلی بوده و فقط در هنگام انتقال به بدن برای ترکیب فرکانس ها از یک کانال جداگانه استفاده می شود.
4. جریان دوگانه: دارای دو پالس بوده و شدت آن متناوب است. برای دردهای حاد و مزمن، همچنین تقویت عضلات، کاهش تورم و بهبود گردش خون مورد استفاده قرار می گیرد.
5. جریان میکرو: شدت آن کم بوده و برای ترمیم زخم ها مورد استفاده قرار می گیرد.(نسبت به دیگر جریان ها راحت تر و قابل تحمل تر است.)
6. ولتاژ بالا: استفاده از یک موج تک فاز با قطب مثبت و منفی به منظور کاهش تورم، تسکین درد و ترمیم زخم ها

مراقبت های بعد از الکتروتراپی

فراموش نکنید که بعد از هرجلسه الکتروتراپی کارهای زیر را انجام دهید:

• استفاده از کرم و شیاف، برای تسکین علائم احتمالی
• استفاده از مسکن‌های ساده برای کاهش ناراحتی‌های ایجاد شده

چه کسانی نباید از الکتروتراپی استفاده کنند؟

• الکترو تراپی نباید برای زنان باردار و یا زنانی که قصد بارداری دارند استفاده شود. (فقط در زمان زایمان می‌توان استفاده نمود).
• همچنین افرادی که به سرطان مبتلا هستند و کسانی که از ضربان‌ساز قلب استفاده می‌کنند نباید از الکتروتراپی استفاده کنند.
• الکترو تراپی برای افراد مبتلا به خونریزی، فلبیت، شکستگی، سل ریوی، لوپوس و دیابت مناسب نیست.
• افرادی که علت درد آنها تشخیص داده نشده است نباید از الکتروتراپی استفاده کنند.

آیا الکتروتراپی عوارضی هم دارد؟

رایج ترین عارضه جانبی در الکتروتراپی تحریک یا بثورات پوستی است که در اثر چسب های موجود در الکترودها یا نوار نگهدارنده الکترودها ایجاد می شود. استفاده بیش از حد از الکتروتراپی ممکن است باعث احساس سوزش در پوست شود. دستورالعمل های مربوط به مدت زمان درمان باید به دقت دنبال شود تا مشکلی ایجاد نشود. تحریک الکتریکی نباید در موارد بدخیمی یا مناطق دارای پوست آسیب دیده یا عفونت اعمال شود. کبودی، خونریزی یا عفونت با انواع الکتروتراپی که به پوست نفوذ می کند امکان پذیر است. قرار دادن پدها روی قلب یا روی لیدهای ضربان ساز قلبی می تواند باعث آریتمی قلبی شود و قرار دادن آنها روی شکم یک زن باردار می تواند باعث آسیب جنین شود. در واقع، به طور کلی به افرادی که دارای ضربان ساز هستند و زنان باردار، توصیه می شود که از الکتروتراپی به طور کامل خودداری کنند. قرار دادن پدها روی گلو می تواند باعث افت فشار خون شود. استفاده از الکتروتراپی هنگام رانندگی توصیه نمی شود.

هزینه الکتروتراپی در اصفهان

هزینه الکتروتراپی در روش ها و تکنیک های متفاوت متغیر و متفاوت است. این هزینه به نوع درمان، شدت عارضه و تعداد جلسات لازم برای انجام الکتروتراپی بستگی دارد. معمولاً دستگاه های بزرگ و پیشرفته تر نسبت به دیگر دستگاه ها هزینه بیشتری دارند.