علائم بیماری آرتریت روماتوئید و درمان آن با طب فیزیکی

آرتروز روماتیسمی که به نام بیماری روماتیسم شناخته می شود، یک بیماری مزمن است که به تدریج پیش می رود و موجب ناتوانی فرد می شود. این بیماری از نوع بیماری های خود ایمنی است و باعث بروز التهاب و تورم و درناک شدن مفاصل، بافت اطراف مفاصل و دیگر ارگان های بدن می شود. روماتیسم مفصلی در اغلب موارد، ابتدا مفاصل کوچک دست و پا را درگیر می کند اما با پیشروی بیماری، تمامی مفاصل درگیر خواهند شد. بیماران مبتلا به روماتیسم معمولا از خشکی مفاصل خود رنج می برند و به طور عمومی احساس خستگی و کسالت دارند.

هرچند این بیماری هیچ درمان قطعی و کاملی ندارد که بیماری را به طور کامل از بین ببرد، اما با تشخیص زودهنگام و اتخاذ برخی روش ها می توان علائم ناشی از بیماری را برطرف کرده و روند پیشروی بیماری را کنترل نمود و به بیمار کمک کرد تا احساس راحتی بیشتری داشته باشد.

روماتیسم مفصلی چگونه ایجاد می شود؟

یک غشای بسیار نرم که یک لایه ی نازک سلولی است، دور تا دور مفاصل ما را احاطه کرده است که به آن سیناویوم گفته می شود. یک مفصل نرم و منعطف به خوبی توسط غشای سیناویوم احاطه شده است. این غشا، یک ماده ی شفاف تولید می کند که به آن مایع سیناویوم گفته می شود. این ماده حالتی لزج و روان دارد و غضروف ها و استخوان های داخل کپسول مفصلی را تغذیه می کند.

روماتیسم مفصلی در واقع زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به سیناویوم حمله می کند. آنتی بادی های تولید شده توسط سیستم ایمنی بدن به غشای سیناویوم در اطراف مفصل حمله می کنند و موجب التهاب و آسیب دیدگی آن می شوند. در این حالت، سیناویوم ضخیم تر می شود و ممکن است به مرور زمان موجب آسیب دیدگی و نابودی غضروف مفصلی (بافت نرم بین استخوان های مفصل) و استخوان های آن شود.

علت بروز روماتیسم مفصلی

هیچ کس دلیل اصلی بروز بیماری روماتیسم را به روشنی نمی داند. متخصصین معتقدند که برخی از افراد به طور ژنتیکی در برابر عوامل محیطی که موجب بروز روماتیسم می شوند، آسیب پذیر هستند. برخی از این عوامل عبارتند از انواع ویروس ها و باکتری ها. با این حال، این تنها یک نظریه است که هنوز به اثبات نرسیده.

عوامل خطر روماتیسم مفصلی

عواملی که در ادامه گفته می شوند، احتمال ابتلا به بیماری روماتیسم را افزایش می دهند:

جنسیت

• این بیماری در بین زنان، بین 2 تا 3 برابر بیشتر از مردان شایع است. برخی از محققین معتقدند که دلیل این امر به تاثیرات هورمون استروژن (یک هورمون زنانه) مربوط می شود. این هورمون می تواند یکی از عوامل خطر برای ابتلا به روماتیسم باشد. در هر حال این موضوع هنوز در حد یک نظریه است.

سن

• هرچند روماتیسم مفصلی ممکن است در هر سنی بروز کند اما احتمال بروز آن در بین افراد 40 تا 60 سال بیشتر است.

ژنتیک

1. افرادی که یکی از اعضای خانواده ی آن ها به بیماری روماتیسم مبتلا هستند، بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به این بیماری هستند. متخصصین می گویند که روماتیسم یک بیماری ارثی نیست اما عوامل ژنتیکی بر میزان استعداد فرد برای ابتلا به بیماری تاثیر می گذارند.

سیگار کشیدن

• افرادی که به طور مداوم سیگار می کشند، به شدت در معرض ابتلا به روماتیسم مفصلی هستند. کشیدن سیگار همچنین روند پیشروی بیماری را نیز بسیار شدیدتر می کند.

مفاصلی که بیشتر درگیر روماتیسم می شوند

مفاصلی که بیش از همه درگیر روماتیسم می شوند، عبارتند از:

• مفصل اینترفالانژیال پرگزیمال PIP (مفصل میانی انگشت) و مفصل متاکارپوفالانژیال MCP (مفصل بین انگشت و کف دست)
• مفصلهای مچ دست خصوصا مفصل ulnar-styloid
• مفصل شانه
• آرنج
• زانو
• مچ پاها
• مفاصل ستون فقرات هرگز دچار روماتیسم نمی شوند، به جز مفصل atlanto-axial که ممکن است در مراحل پیشرفته ی بیماری دچار روماتیسم شود.

علائم ابتلا به روماتیسم مفصلی

علائم و نشانه های ناشی از روماتیسم مفصلی به تدریج و طی دوره ای چند هفته ای یا چند ماه ایجاد می شوند. ممکن است بیمار در ابتدا در یکی از مفاصل خود احساس خشکی و بی حرکتی کند و معمولا زمانی که سعی می کند مفصل خود را حرکت دهد، احساس درد خواهد داشت. ممکن است شخص نسبت به لمس مفصل حساس باشد. علائم اولیه ی روماتیسم معمولا در مفاصل کوچکتر بدن مانند انگشتان بروز می کنند.

معمولا مفاصل هر دو طرف بدن به یک صورت دچار بیماری می شوند. برای مثال هر دوی زانوها یا هر دو مچ پا.

به طور کلی علائم شایع این بیماری عبارتند از:

• خشکی مفاصل در صبح ها
• درد و تورم مفصل
• کم خونی
• کاهش اشتها و کاهش وزن بدن
• خستگی مفرط
• احساس کسالت
• افسردگی
• تب معمولا تب درجه پایین (بین 37 تا 38 درجه سانتیگراد). متخصصین معتقدند که داشتن تب بالاتر نشانه ی وجود عفونت در بدن به علت ابتلا به بیماری دیگری است.

تشخیص روماتیسم مفصلی

ممکن است تشخیص روماتیسم مفصلی در مراحل اولیه مشکل باشد، چرا که علائم ابتدایی این بیماری با علائم بسیاری از بیماری ها و مشکلات دیگر یکسان هستند. هیچ آزمایش خون یا تست خاص دیگری برای تشخیص کاملا قطعی بیماری وجود ندارد.

طی معاینه فیزیکی که پزشک انجام می دهد، مفاصل شما را بررسی می کند و به دنبال علائمی همچون تورم، قرمزی و گرما خواهد بود؛ همچنین ممکن است میزان انعطاف مفاصل شما را بررسی کند. او همچنین از برخی آزمایشات خون و عکسبرداری از مفاصل برای اطمینان بیشتر از تشخیص خود استفاده می کند.

روش های درمان روماتیسم مفصلی

درمان روماتیسم در واقع بیشتر بر کاهش التهاب مفاصل، تسکین درد و برطرف کردن میزان ناتوانی فرد بر اثر درد یا آسیب و دفورمیتی مفصل استوار است. همچنین سعی میشود که روند آسیب مفاصل کند شود یا در صورت امکان متوقف شود. هیچ درمان قطعی برای از بین بردن کامل این بیماری وجود ندارد.

بیماران می توانند با کمک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی بیاموزند که چگونه به شیوه ی صحیح از مفاصل خود محافظت کنند. بسته به میزان آسیبی که به مفصل وارد شده است، ممکن است در مواردی نیاز به انجام جراحی باشد.

دارو درمانی

• طی مراحل اولیه ی بیماری، معمولا پزشک داروهایی را تجویز می کند که عوارض جانبی کمتری دارند . با پیشرفت بیماری ممکن است پزشک داروهای قوی تری را تجویز کند. برخی از داروهای مخصوص روماتیسم ممکن است عوارض جانبی بسیار جدی داشته باشند.

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)

• این داروها برای تسکین درد و کاهش التهاب تجویز می شوند. برخی از این داروها عبارتند از Advil یا Motrin که هر دو به صورت غیر تجویزی از داروخانه قابل تهیه هستند. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی نمی توانند بر روند پیشروی بیماری تاثیری داشته باشند.

کورتیکواستروئیدها

• داروهای کورتیکواستروئید می تواند التهاب را کاهش داده و روند آسیب دیدگی مفصل را کند کنند.

فیزیوتراپی

• معمولا از درمان فیزیوتراپی برای بیماران مبتلا به روماتیسم استفاده می شود. البته تحقیقات کمی در مورد تاثیرات روش های فیزیوتراپی بر درمان روماتیسم انجام شده است.

برخی از این روش ها عبارتند از:

فیزیوتراپی و کار درمانی: یک متخصص طب فیزیکی می تواند به بیمار اموزش دهد که چگونه به نحو موثر و با استفاده از تکنیک صحیح، کارهای روزانه را انجام دهد به نحوی که فشار وارد شده بر مفاصل دردناک را به حداقل برساند. برای مثال در صورتی که شانه های بیمار درد می کند و در باز کردن در مشکل دارد، بهتر است برای باز کردن در، کمی بدن خود را روی در تکیه دهد تا به جای استفاده از بازوهای خود، با نیروی وزن خود در را باز کند.

ورزش: انجام ورزش اصلی ترین و مهمترین بخش از هر برنامه ی درمان با فیزیوتراپی است. برنامه ی ورزشی که برای شما طراحی می شود، با توجه به توانایی های شما و میزان ورزیده بودن بدن شما تنظیم می شود و شامل تمرینات افزایش انعطاف، تمرینات افزایش قدرت عضلانی و تمرینات هوازی می شود.

اسپلینت: استفاده از اسپلینت یا بریس از مفاصل شما پشتیبانی می کند و باعث می شود در هنگام فعالیت فشار کمتری به مفصل وارد شود و مفاصل شما در برابر آسیب دیدگی محافظت شوند. متخصص طب فیزیکی می تواند برای شما نوع مناسب بریس را تجویز کند.

کایروپراکتیک : هرچند درد مفصلی در برخی افراد با استفاده از روش های کایروپراکتیک و درمان دستی، تسکین پیدا می کند اما متخصصان طب فیزیکی و توانبخشی در مورد استفاده از این تکنیک درمانی برای بیماران مبتلا به روماتیسم بسیار احتیاط می کنند، چرا که درمان های دستی، خصوصا درمان های اجرا شده بر روی ستون فقرات، در برخی موارد و شرایط خاص می تواند حتی علائم بیماری را تشدید نیز بکند.

تحریک الکتریکی عصب ها: در این روش با استفاده از دستگاه TENS و اعمال جریان الکتریکی، عصب های ناحیه ی آسیب دیده تحریک می شوند. این روش، در بین سایر بیماری ها و آسیب ها، برای درمان روماتیسم و آرتروز مفصلی موثر بوده است.

لیزردرمانی : لیزر کم توان یا لیزر سرد، یک روش درمانی غیرجراحی است که برای کاهش تورم و درد مفصلی به کار می رود. اشعه ی لیزر، بدون تولید حرارت، در سلول های بدن نفوذ می کند و موجب تحریک سلولی و ایجاد واکنش شیمیایی در سلول ها می شود.

مگنت تراپی : بسیاری از بیماران مبتلا به آرتروز روماتیسمی از روش مگنت تراپی به عنوان یک درمان مکمل به منظور تسکین درد استفاده می کنند. از روش مگنت تراپی برای درمان بسیاری از مشکلات و آسیب های دیگر استفاده می شود اما برای تایید تاثیرگذاری آن بر بیماران روماتیسمی، لازم است تحقیقات بیشتری انجام شود.

شاک ویو تراپی : برای تسکین درد ناشی از روماتیسم مفصلی

ماساژ: ثابت شده است که انجام ماساژ درمانی برای بیماران مبتلا به روماتیسم ، به صورت یک بار درهفته و سپس ادامه ی درمان به صورت یک بار در ماه، می تواند تاثیرات مثبت ماساژ بر این بیماران را به خوبی نشان دهد. تاثیرات ماساژ درمانی بر این بیماران عبارتند از کاهش درد و حفظ حرکت پذیری مفصل. در مراحل اولیه ی روماتیسم، انجام ماساژ درمانی می تواند روند پیشروی بیماری را کند نماید.

تغییر سبک زندگی

زمانی که بیماری در فاز حاد قرار می گیرد و حمله ی روماتیسمی رخ می دهد، بیمار باید تا جای ممکن استراحت کند. فشار آوردن و حرکت دادن مفاصل ملتهب و متورم که دردناک هستند، معمولا موجب بدتر شدن علائم شما می شود. یک متخصص فیزیوتراپی ماهر می تواند به شما به خوبی آموزش دهد که چگونه با تغییر سبک و عادات زندگی خود و ورزش کردن می توانید توانایی حرکتی خود را بهبود بخشید.

سرمادرمانی و گرمادرمانی

با گذاشتن کمپرس سرد، دردهای تیر کشنده و تیز، فروکش می کنند. تاثیر بی حس کنندگی که یخ دارد به کاهش اسپاسم عضلانی کمک می کند. برای انجام سرما درمانی می توانید از کمپرس سرد، قرار دادن مفصل در آب سرد و تکنیک ماساژ با یخ استفاده کنید. از سوی دیگر برای برخی افراد خوب است که مفصل خود را برای چند دقیقه در آب گرم بگذارند و بعد از آن برای یک دقیقه مفصل خود را در آب خنک قرار دهند و سپس این چرخه را تا 30 دقیقه ادامه دهند و در آخرین مرحله، مفصل خود را در آب گرم بگذارند.

آرامش ذهن

پیدا کردن راهکارهایی برای کاهش فشار روانی و استرس، می تواند به تسکین درد شما کمک کند. برخی از تکنیک های موثر در این رابطه عبارتند از: هیپنوتیزم، تصویرسازی ذهنی، تنفس عمیق و شل کردن عضلات. در صورتی که انگشتان بیمار درد می کنند، طراحی یک وسیله خاص و ابداعی برای بیمار به منظور گرفتن و بلند کردن اجسام، می تواند به او کمک زیادی بکند.

جراحی

در صورتی که درمان های گفته شده در بالا به اندازه ی کافی موثر نباشند، ممکن است پزشک انجام جراحی را تجویز کند تا مفصل آسیب دیده را ترمیم کند تا بیمار بتواند در آینده از مفصل خود استفاده کند. با استفاده از تکنیک های جراحی می توان، بدشکلی و دفورمیتی استخوان را برطرف نمود و درد بیمار را کاهش داد.

---

درباره این موضوع مطالب بیشتری بخوانید

• علت و علائم آرتریت روماتوئید شانه ( روماتیسم شانه )
  تاریخ انتشار : 1402-07-21تاریخ بروز رسانی : 1402-07-27

نظرات کاربران درباره این مطلب :وحید قربانی [ 1402-09-05 ]
سلام دکتر روزتون بخیر، مادر من 6 ساله ک رماتیسم داره طوری ک پارسال دو تا مفصل زانوشوندرو تعویض کردیم و ایشون بر اثر زمین خوردن زانوشون دوباره جراحی شد، و عدد رماتیسم از 300 شد 1132 و ما از این مسئله ناراحتیم دیگه نمیتونن راه برن و همش درد دارن لطفا بما راهنمایی بدید ک چکار کنیم.. ممنونم از شما

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :