همه چیز در مورد بیماری دیسک کمر

بیماری دیسک کمر یکی از بیماری های ناتوان کنندهای است که متاسفانه امروزه شیوع بالایی پیدا کرده است و بسیاری افراد از ابتلا به آن رنج میبرند. از طرفی با وجود گسترش وسیع علم پزشکی، روشهای تشخیص پارگی دیسک کمر و درمانی جدید و موثری برای آن پیدا نشده است و بی توجهی به آن و پیشرفت بیماری میتواند عواقب ناخوشایندی به دنبال داشته است که یکی از عواقب آن بیماری سیاتیک است. در حالت کلی منظور از بیماری دیسک کمر، در رفتگی با بیرون زدگی قسمت مرکزی یا هسته دیسک ( فتق دیسک کمر ) میباشد که با پارگی های کوچکی که به صورت شیارهای باریکی در اطراف آن، کمکم ایجاد میشود همراه است. این بیرون زدگیها و دررفتگی ها روی ریشه های عصبی پشت این دیسک فشار می‌آورند و باعث ایجاد کمر درد و سایر عوارض میشوند.

علت بروز دیسک کمر

دیسک کمر اغلب نتیجه فرسودگی تدریجی و مرتبط با کهولت سن است. با افزایش سن، انعطاف‌پذیری دیسک­ها کاهش می­یابد و با کوچک­ترین فشار یا ضربه، مستعد آسیب‌دیدگی می­شوند. اما جدا از مسائل مربوط به سن و سال، رفتارهای نادرست با بدن هم می­توانند علت این عارضه باشند. مثلاً انجام ورزش­های سنگین بدون کسب آمادگی­های لازم و یا به‌کارگیری عضلات کمر به ­جای عضلات پا و ران برای بلند کردن اجسام سنگین، می­توانند سبب فتق دیسک شوند. حوادثی مانند ضربه سنگین به کمر یا سقوط از بلندی هم می­توانند از دیگر علل آسیب به دیسک کمر باشند ولی این حوادث به‌ندرت روی دیسک­ها اثرگذار خواهند بود.

تشخیص بیرون زدگی دیسک کمر

اصولاً متخصص طب فیزیکی کارش را با تصاویر اشعه ایکس شروع می‌کند، که امکان تشخیص مشکلات دیگر مانند عفونت را نیز به ما خواهد داد. سی تی اسکن و ام ار ای معمولاً برای ارائه تصاویر سه بعدی از دیسک کمر به کار گرفته می‌شوند و می‌تواند به تشخیص دیسک کمر کمک کند.

عوامل خطر بیرون زدگی دیسک کمر

برخی از عواملی که ممکن است خطر ابتلا به بیرون زدگی دیسک را در افراد ایجاد کند، عبارتند از:

• سن: شایع‌ترین عامل بیرون زدگی دیسک کمر، افزایش سن است. این عارضه معمولاً در سنین 35 تا 55 سالگی رخ می‌دهد.
• جنسیت: مردان دوبرابر بیشتر از زنان در معرض خطر ابتلا به فتق دیسک هستند.
• وضعیت نادرست بدن: به یاد داشته باشید که پوسچر نامناسب بدن در ایجاد بیرون زدگی دیسک کمر تأثیرگذار است.
• استعمال دخانیات: نیکوتین باعث محدود شدن جریان خون به دیسک‌های ستون فقرات می‌شود و تخریب دیسک را به همراه دارد. دیسک تخریب شده انعطاف پذیری کمتری دارد و در صورت پارگی یا ترک خوردگی باعث ایجاد فتق دیسک خواهد شد.
• چاقی و اضافه وزن: افراد چاق بیشتر در خطر ابتلا به بیرون زدگی دیسک قرار دارند.
• سابقه خانوادگی: افرادی که خانواده یا بستگان نزدیک آنها به فتق دیسک کمر مبتلا است، بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه هستند. برخی از تحقیقات نشان داده است که سابقه خانوادگی مهمترین عامل برای پیش بینی بیرون زدگی دیسک در آینده است.

در حالی که فاکتورهای فوق در ایجاد خطر ابتلا به فتق دیسک نقش دارند، این عارضه در هر سنی ممکن است رخ دهد.

روشهای درمان جراحی و غیر جراحی دیسک کمر

درمان دیسک کمر بستگی به علائم آن دارد. با توجه به اینکه اکثر موارد فتق دیسک کمر با استفاده از روش های درمان بدون جراحی دیسک کمر درمان می شوند، پزشک در ابتدا ممکن است به شما پیشنهاد دهد وضعیت خود را به‌طور دقیق تحت کنترل و نظارت داشته باشید. در صورتی که با استفاده از درمان بدون جراحی دیسک کمر و روش های درمانی محافظه کارانه علائم مشکل بهبود پیدا کردند، آنگاه ممکن است نیازی به استفاده از سایر روش های درمانی نباشد. به هر حال اگر با وجود استفاده از این روش ها علائم دیسک کمر تشدید شدند، احتمالاً پزشک به شما پیشنهاد می دهد از عمل جراحی برای رفع مشکل خود استفاده کنید.

انواع پارگی دیسک کمر

• فتق حاوی(برآمدگی)

فتق حاوی است که با آن دیسک برآمده نیز گفته می‌شودپ زمانی ایجاد می‌شود که بین مهره‌ها فشار وجود داشته باشد و باعث بیرون ‌زدگی دیسک‌ها بشود. در چنین حالتی، درد کمر در فرد به شکل خفیف خواهد بود.

• فتق غیر حاوی (اکستروژن دیسک)

نوع دیگر پا‌رگی دیسک کمر، فتق غیر حاوی است که این نوع پارگی دیسک، کمر درد زیادی را در ناحیه کمر به همراه دارد. در چنین وضعیتی، بی‌حسی یا سوزن‌ سوزن شدن اندام‌ها دور از انتظار نیست.

• فتق منفرد

اگر فتق حاوی درمان نشود می تواند به فتق مفرد منجر شود. همزمان با بروز فتق دیسک منفرد، مهره‌ها، دیسک‌ها را به شدت فشرده می‌کنند و باعث پارگی آنها می‌شوند. درد شدید و در برخی موارد از دست دادن قدرت حرکت، از علائم پارگی دیسک منفرد به شمار می‌روند.

دیسک کمر در بارداری

رباط های بدن شما به طور طبیعی در دوران بارداری کمی نرم تر می شوند و می توانند بیشتر کشیده شوند و علت این موضوع آماده شدن بدن برای زایمان است. شل شدن رباط ها می تواند موجب وارد شدن فشار بیشتر به مفاصل در کمر و لگن شود که این موضوع می تواند نهایتا باعث بروز کمردردشود. داشتن کمر درد در دوران بارداری می تواند بسیار آزاردهنده باشد، خصوصا که شما دارید سعی می کنید که با سایر پیامدهای بارداری کنار بیایید. درد کمر به احتمال زیاد در پایین کمر حس می شود اما در مواردی نیز ممکن است بالای کمر، شانه ها، بین سینه ها و قفسه ی سینه نیز دردناک شود.

عوارض و عود مجدد

در تمام روش‌های درمان دیسک کمر، امکان عود مجدد دیسک کمر وجود دارد، ولی معمولاً عودها در سطوح بالاتر و پایین‌تر دیسک کمر درمان شده‌ی قبلی اتفاق می‌افتد.
اگر بیمار مراحل درمان دیسک کمر را به خوبی انجام دهد و ورزش‌هایی را که برایش تجویز شده ادامه دهد و وزن خود را نیز کاهش دهد، ممکن است تا آخر عمر هیچ مشکل برایش پیش نیاید. ولی اگر مراحل درمان دیسک کمر را کامل انجام ندهد، امکان عود مجدد وجود دارد. بیمار مبتلا به دیسک کمر نباید وزنه‌های سنگین را بلند کند و کارهای اشتباهی را که قبلا انجام می‌داده تکرار کند تا دچار مشکل نشود.

راه های جلوگیری از دیسک کمر

راه هایی برای پیشگیری دیسک کمر وجود دارد که از جمله آن ها می توان به انجام تمرینات معمولی، کشش و انعطاف بدن، داشتن حالت نشستن و ایستادن مناسب و اضافه کردن کلسیم کافی به رژیم غذایی اشاره کرد.

نحوه خوابیدن افراد مبتلا به دیسک کمر

جالب است که بدانید اکثر کمر درد ها ناشی از استرس یا فشار ناشی از وضعیت بد بدن، وضعیت نادرست خوابیدن و سایر عادات و الگوهای نادرست سبک زندگی ایجاد می‌‌شود. یک نکته بسیار مهم طرز خوابیدن بیماران مبتلا به دیسک کمر است که بسیار موثر در درمان این بیماری می‌باشد. استراحت از طریق کاهش فشار در حلقه فیبروز دیسک کمر باعث ارتقای فرایند بهبودی بیمار می‌شود.

سرعت بهبودی دیسک کمر به کمتر کردن فشار وزن بدن و فعالیت‌های بدنی روزمره بر روی دیسکی که درد می کند بستگی دارد. برای برداشتن فشار از روی کمر بهترین کار قرارگیری بدن در یک راستا می باشد. به این صورت که لگن و امتداد ستون فقرات (مهره‌های کمر و گردن) در یک راستا قرار بگیرند.

فیزیوتراپی بعد از عمل دیسک کمر

فیزیوتراپی بعد از جراحی دیسک کمر ، برای بهتر شدن بسیار مهم است. ورزش راه حلی برای رفع خستگی، بازگرداندن بی خطر بیمار به فعالیت و جلوگیری از آسیب دیدگی مجدد است. در پایان، ورزش هم برای کمک به درمان بدن از آسیب دیدگی اخیر بسیار مهم است و هم برای پیشگیری (به حداقل رساندن) از کمردردهای آینده.

متخصص طب فیزیکی و توانبخشی برنامه تمرینی منحصر به فردی را برای هر بیمار بر مبنای آگاهی از نوع دقیق جراحی ستون فقرات و نیز آگاهی از نیروهایی طراحی میکند که بیشترین فایده را تحت شرایط مختلف برای ستون فقرات بیمار دارد. بیماران معمولاً تمرینات را به همراه متخصص طب فیزیکی و توانبخشی یاد می گیرند و سپس خودشان می توانند آن حرکات را در خانه انجام دهند.

به جز پرداختن به تمریناتی که مناسب وضعیت شما هستند، متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی از تکنیک های دیگری نیز به عنوان فیزیوتراپی بعد از عمل جراحی دیسک کمر استفاده می کنند. ممکن است آنها ماساژدرمانی و درمان های دستی را به کار گیرند تا کمک کنند که قسمت آسیب دیده حالت و عملکرد عادی و طبیعی خود را بازیابد.

داشتن درد خفیف در هنگام ورزش کردن طبیعی است و نباید مانع شود که در انجام فعالیت ها شرکت کنید. به مرور زمان درد کاهش می یابد. عدم فعالیت احتمالاً منجر به خشکی ستون فقرات و متعاقب آن موجب بروز درد و ناراحتی بیشتر می گردد.