سندروم تونل کارپ (cts) چیست؟

سندروم تونل کارپال یکی از شایع‌ترین بیماری‌هایی است که دست را درگیر می‌کند. تونل کارپال، راهروی باریکی است در کف و مچ دست که از استخوان و رباط تشکیل شده است. عصب مدیان که کارش کنترل حس و حرکت در انگشت شست و سه انگشت کناری آن است، از طریق همین تونل و همراه با تاندون های انگشتان دست، عمل خود را ایفا می کند. هنگامی که عصب مدیان تحت فشار قرار گیرد، باعث بی حسی، سوزن سوزن شدن (گزگز)، احساس ضعف و یا درد انگشتان و مچ دست می شود که سندرم تونل کارپال نامیده می شود.

افرادی که از ابتلا به این بیماری رنج می‌برند، ممکن است دچار احساس درد، بی‌حسی و ضعف در دست و مچ دستان شوند. شدت این علائم می‌تواند شدید و آزاردهنده بوده و باعث بیدار شدن فرد در شب شود. علائم ناشی از سندروم تونل کارپال اغلب با ایجاد تغییرات جزئی در سبک زندگی بهبود پیدا می‌کنند؛ اما در برخی از موارد ممکن است درمان‌هایی مانند جراحی نیاز باشد.

سندروم تونل کارپ (cts) چیست؟

سندرم تونل کارپال (CTS) یک نوروپاتی entrapment (گیر کردن عصب) است که در اثر فشردگی عصب مدیان در حین عبور از طریق تونل کارپ مچ دست ایجاد می شود. CTS شایع ترین نوروپاتی گیر افتادگی عصبی است که 90 درصد از نوروپاتی ها را تشکیل می دهد. علائم اولیه سندرم تونل کارپال شامل درد، بی حسی و گز گز شدن است.

چه عواملی موجب سندرم تونل کارپ می شوند؟

افزایش فشار روی ریشه های عصبی که از مجرای مچ عبور می کنند، موجب بروز دردهایی در دست فرد می شوندکه با نام سندرم تونل کارپ شناخته می شوند. تورم در این تونل موجب ورم مچ ها می شود. برخی دیگر از بیماری ها نیز موجب بروز تورم در مجرای مچ درست می شوند. از این گذشته در برخی از موارد وجود انسدادی در مسیر شریان های خون نیز موجب ایجاد این تورم ها می شوند. در ادامه به شرایطی که منجر به ایجاد سندرم تونل کارپ می شوند اشار خواهیم کرد:

• دیابت می تواند منجر به تورم مجرای مچ دست شود.
• اختلال در عملکرد غده تیروئید
• جمع شدن مایعات پس از بارداری یا یائسگی نیز می تواند موجب تورم این ماجرا شود.
• فشار خون بالا
• اختلالات در سیستم ایمنی بدن مانند آرتریت روماتوئید
• شکستگی و یا آسیب در ناحیه مچ دست

در صورتی که بیش از اندازه از مچ دست استفاده شود ممکن است، بر وخامت سندرم تونل کارپ افزوده شود. استفاده بیش از حد مچ دست در موقعیت هایی خاص می تواند منجر به افزایش تورم شود. در نتیجه اعصاب میانی دست ها به شدت تحت فشار قرار گرفته و بیمار درد زیادی را تجربه خواهد کرد. برای مثال چنین حرکت هایی منجر به ایجاد سندرم تونل کارپ می شوند:

1. موقعیت قرار گیری دست ها در هنگام کار با کیبورد و یا موس، خطر ابتلا به سندرم تونل کارپ را افزایش می دهند.
2. استفاده دراز مدت از دستگاه ها و یا ابزاری که لرزش و ضربه ای زیادی را به دست وارد می کنند.
3. انجام فعالیت هایی که فشار زیادی را به مچ دست ها وارد می کند. برای مثال نواختن ساز پیانو و یا تایپ کردن.

افراد در معرض خطر ابتلا به سندرم تونل کارپ

زنان در مقایسه با مردان تا سه مرتبه بیشتر در معرض خطر ابتلا به سندرم تونل کارپ قرار دارند. این بیماری غالباً در افراد 30 تا 60 سال مشاهده می شود. برخی از بیماری ها مانند دیابت بر وخامت سندرم تونل کارپ می افزایند. از این گذشته فشار خون بالا و آرتروز نیز می تواند منجر به سندرم تونل کارپ شوند. سبک زندگی افراد نیز تا حد زیادی در ابتلا به سندرم تونل کارپ تأثیرگذار است. برای مثال سیگار کشیدن، مصرف غذای شور، زندگی پشت میز نشینی و چاقی بیش از حد می توانند منجر به ابتلا به سندرم تونل کارپ شوند. برخی از مشاغل که بیش از حد از مچ دست ها استفاده می کنند، نیز به موجب ورم مجاری دست می شوند.

علائم ابتلا به سندرم تونل کارپ

علائم این بیماری معمولاً در نواحی نزدیک ریشه های عصبی مچ دست مشاهده می شوند. افراد مبتلا به سندرم تونل کارپ مدام در دست خود احساس خواب رفتگی را احساس می کنند. از این گذشته علائمی دیگری نیز در کنار ابتلا به این بیماری در فرد مشاهده می شوند.

بی حسی، احساس مور مور شدن کف دست و درد در انگشت شصت و سه انگشت اول دست در این بیماری بسیار شایع هستند.

احساس درد و سوزشی که از کف دست شروع شده و تا بازوها امتداد پیدا می کند.

درد مچ دست در طول شب که از خوابیدن فرد جلوگیری می کند.

احساس ضعف در عضلات دست

درمان خانگی سندروم تونل کارپال

1. پرهیز از فعالیت‌های تکراری

اولین راه برای درمان خانگی درد مچ دست، پرهیز از فعالیت‌های تکراری می‌باشد. تایپ‌کردن، استفاده از آلات موسیقی یا استفاده از ابزارهای مکانیکی از جمله فعالیت‌های روزمره تکراری هستند. استراحت دادن به دست و مچ دست بعد از گذشت چند دقیقه از کار (15 تا 20 دقیقه)، بسیار مهم است. بعد از گذشت 15 دقیقه از فعالیت خود، استفاده از دستگاه را متوقف کنید و انگشتان و مچ دست خود را تکان دهید. با این کار جریان خون در این نواحی به‌خوبی گردش خواهد کرد.

2. شل نگه داشتن دست

با توجه به فعالیت‌هایی که فرد در طول روز انجام می‌دهد، ممکن است به ابزارهای کاری که از آنها استفاده می‌کند فشار زیادی وارد کند. کاهش فشار نیروی دست هنگام استفاده از این ابزارها، کمک قابل توجهی به کمتر شدن آسیب وارده به فرد می‌شود.

3. گرم نگه داشتن دست‌ها

این کار به کمتر شدن درد و انقباض کمک می‌کند. برای گرم نگهداشتن دست‌ها، استفاده از دستکش‌های بدون انگشت هنگام کار مؤثر است. این روش به عنوان درمان خانگی درد مچ دست بسیار کاربردی است.

4. جلوگیری از خم شدن مچ دست

برای این کار فرد باید هنگام استفاده از ابزارهای فعالیت روزمره خود، مچ دست را در حالت عادی و خنثی نگه دارد. همچنین باید از فعالیت‌های سنگین که موجب خم شدن مچ دست می‌شوند پرهیز شود.

5. استفاده از آتل و دستگاه‌های ساده

صاف و راحت نگه داشتن مچ دست باعث کاهش فشار روی عصب دست می‌شود. علائم درد دست معمولاً در شب بیشتر احساس می‌شوند. استفاده از آتل و برخی دیگر از دستگاه‌های درمان خانگی، قبل از شروع درد بسیار مؤثر است.

6. ورزش دادن دست

فعالیت‌های ساده ورزشی که برای دست انجام می‌شوند، ممکن است به کاهش فشار روی مچ دست منجر شوند. حرکات ورزشی را در هر موقعی از روز یا شب و در هر مکانی می‌توان انجام داد. برخی از این فعالیت‌های ورزشی ممکن است بین 5 تا 10 بار در روز نیاز به تکرار داشته باشند. این تکرار فعالیت به افزایش جریان خون در دست و مچ دست کمک می‌کند. فعالیت‌های ورزشی ساده که عموماً در جلسات فیزیوتراپی توسط فیزیوتراپ توصیه شده و انجام می‌شوند به‌دلیل سهولت در انجام، یکی از راه‌های رایج درمان خانگی درد مچ دست هستند.

7. استفاده داروهای بدون نیاز به نسخه

استفاده از برخی مسکن‌های رایج، ممکن است به بهبود درد مچ دست کمک کنند. آسپرین، استامینوفن و ایبوپروفن ممکن است در کاهش دردهای مربوط به درد مؤثر باشند. این داروها همچنین به کاهش التهاب اطراف عصب مچ دست کمک می‌کنند.

8. بالا بردن دست

تا حد ممکن بهتر است دست و مچ دست فرد، بالا نگه داشته شوند. بالا بردن دست یکی از درمان‌های ساده خانگی است. اگر سندروم تونل کارپال ناشی از شکستگی، بارداری یا سایر موارد مربوط به حبس مایعات در مفاصل دست باشد، این فعالیت بسیار در کاهش درد مؤثر است.

9. استفاده از مسکن‌های موضعی

محققان با بررسی گروهی از افراد مبتلا به سندروم تونل کارپال به این نتیجه رسیدند که استفاده از نوعی منتول موضعی در کاهش درد مؤثر است. افرادی که در این بررسی حضور داشتند از Biofreeze برای کاهش درد در طول روز استفاده کردند، بنابراین استفاده از مسکن‌ها یکی از راه های درمان خانگی درد مچ دست است.

ورزش برای سندرم تونل کارپال

تعدادی تمرین و حرکات کششی وجود دارد که می تواند به تسکین علائم تونل کارپ کمک کند. افراد ممکن است در حین تمرینات زیر یک کشیدگی یا کشش ملایم احساس کنند. با این حال در صورت احساس درد، باید انجام آنها متوقف شوند.

1. حرکت اکستنشن مچ دست

انجام این تمرینات باعث ایجاد کشش عضلات داخلی ساعد می شود:

• یکی از بازوها را در قسمت جلوی بدن خود و تا ارتفاع شانه ها به صورت صاف دراز کنید و نگه دارید.
• سعی کنید از سفت شدن آرنج ها هنگامی که بازوها به صورت کشیده به سمت جلو هستند خودداری کنید.
• مچ دست را به عقب خم کنید ، مانند اینکه علامت ایست را ایجاد کرده اید.
• با دست دیگر کف دست را به آرامی به سمت بدن بکشید تا کشش در قسمت داخلی ساعد احساس شود.
• 15 ثانیه نگه دارید، رها کرده و پنج بار تکرار کنید.کل تمرین را روی بازوی دیگر تکرار کنید.

2. حرکت خم شدن مچ دست

این تمرین باعث کشش ماهیچه های خارجی ساعد می شود:

• یک دست را در جلو بدن در ارتفاع شانه دراز کنید.
• سعی کنید هنگام کشیدن بازو، آرنج را قفل نکنید.
• در حالی که کف دست رو به پایین است، مچ دست را خم کنید تا انگشتان دست به سمت زمین باشند.
• با استفاده از دست دیگر، دست خم شده را به آرامی به سمت بدن بکشید تا کشش در قسمت خارجی ساعد احساس شود.
• 15 ثانیه نگه دارید. رها کرده و پنج بار تکرار کنی. کل تمرین را روی بازوی دیگر تکرار کنید.

3. حرکت سر خوردن عصب میانی

• کشش ماهیچه های خارجی ساعد دست از تمرینات مناسب برای سندروم تونل کارپال است. سر خوردن یک حرکت کششی است که به کاهش فشار بر عصب فشرده مانند عصب میانی کمک می کند.
• یک دست را مشت کنید، انگشت شست را در بیرون نگه دارید.
• انگشتان خود را باز کنید. انگشتان دست و انگشت شست را مستقیم به سمت بیرون بکشید و سپس انگشت شست را به طرف دست فشار دهید.
• دست را به آرامی به سمت جلو بازو خم کنید، سپس شست را به سمت بیرون بکشید.
• با استفاده از دست مخالف، انگشت شست را به آرامی فشار دهید تا کشیده شود.
• برای هر تغییر موقعیت، 3-7 ثانیه نگه دارید.
• تمرین را رها کرده و از طرف دیگر تکرار کنید. افراد می توانند این تمرین را 10-15 بار در روز ، 6-7 روز در هفته تکرار کنند.

4. حرکت تاندون لغزنده

افراد می توانند این تمرینات را روی هر دو دست به طور همزمان انجام دهند یا به طور متناوب بین هر دست انجام دهند:

• آرنج را خم کنید تا ساعد مستقیماً به سمت بالا باشد.
• انگشتان دست و شست خود را در راستای مچ دست راست کنید تا همه انگشتان مستقیم به سمت بالا قرار بگیرند.
• بالای انگشتان را خم کنید تا به شکل قلاب درآید.
• سپس انگشتان را در یک مشت محکم خم کنید، در حالی که انگشت شست در بالای انگشتان قرار دارد. هر یک از این موقعیت ها را برای 3 ثانیه نگه دارید.

5. حرکت بلند کردن مچ دست

• یک کف دست را روی میز قرار دهید.
• دست دیگر را مستقیماً در زاویه راست در امتداد انگشتان دست قرار دهید.
• انگشتان دست پایین را بالا بیاورید در حالی که با دست بالا فشار می دهید.
• این کار را با دست مخالف تکرار کنید.

6. حرکت فشار دست

• این تمرین روی ماهیچه های ساعد کار می کند. شما برای این تمرین به یک توپ لاستیکی نرم یا یک جفت جوراب جمع شده نیاز دارید.
• توپ را در یک دست بگیرید.
• 5 ثانیه فشار دهید و رها کنید.
• 10 بار تکرار کنید. سه ست تکرار را انجام دهید و سپس با دست دیگر عوض کنید.

7. حرکت کشش مچ دست با وزنه

• وزنه را در دست بگیرید و بازو را مستقیم در جلو، در حالی که کف دست رو به پایین است، دراز کنید.
• به آرامی دست را به سمت بالا و عقب به سمت بازو ببرید و در مچ دست خم شوید.
• به آرامی به موقعیت اولیه بازگردید.
• 10 بار برای سه ست تکرار کنید. با دست دیگر عوض کنید و تکرار کنید.

• سندرم تنگی کانال مچ دست چه علل و علائمی دارد؟
  تاریخ انتشار : 1392-02-30تاریخ بروز رسانی : 1403-01-28


• بررسی عوامل افزایش دهنده سندرم تونل مچ دست
  تاریخ انتشار : 1390-02-19تاریخ بروز رسانی : 1402-10-29


• درمان بدون جراحی سندروم گیر افتادگی عصب دست
  تاریخ انتشار : 1402-04-10تاریخ بروز رسانی : 1402-07-28