درباره تحریک مغناطیسی مغز (rTMS) چه میدانید؟

امروزه ثابت شده است که دلیل بروز بسیاری از اختلالات روان مثل افسردگی و اضطراب، اختلال در فعالیت و عملکرد قسمت مشخصی از مغز است، لذا با کمک تی ام اس یا تحریک مغناطیسی مغز، می‌توان فعالیت‌های این قسمت از مغز را به حالت نرمال بازگرداند و فرد بهبود پیدا می‌کند. تحریک مغناطیسی مغز یا تی ام اس یک روش درمانی ایمن و غیرجراحی است که در آن از میدان مغناطیسی که با سرعت بالایی و به طور متناوب تغییر جهت می‌دهد، برای تحریک نورون‌ها در مغز استفاده می‌شود. این روش برای اهداف توانبخشی مغز و درمان غیردارویی اختلالات عصبی مانند افسردگی شدید و دیگر بیماری‌ها به کار می‌رود و عموماً برای بیماران بزرگسالی مورد استفاده قرار می‌گیرد که بیش از این سایر روش‌های درمانی را به کار گرفته‌اند و آن روش‌ها برایشان نتیجه‌بخش نبوده است. با استفاده از پالس‌های مغناطیسی بسیار متمرکز با قدرتی مشابه با پالس‌های MRI نواحی خاصی از مغز که خلق و خوی فرد را متعادل می‌کنند، فعال می‌شود. با به کارگیری میدان‌های مغناطیسی که به طور دقیقی متمرکز شده‌اند و می‌توانند از بافت‌های استخوانی و بافت‌های نرم عبورکنند، می‌توان بدون نیاز به جراحی سلول‌های مغز را فعال کرد.

تی ام اس چیست؟

تحريك مغناطيسي مغز (rTMS) روشي است كه در آن فعاليت الكتريكي در مغز تحت تأثير ميدانهاي مغناطيسي قرار ميگيرد. ميدان مغناطيسي از طريق جريان پالسهایي كه توسط يك سيمپيچ 8 شكل ايجاد ميشود، از سر عبور می کند. اين سيمپيچ كه رويه آن پلاستيكي است بصورت مستقيم بر روي پوست سر گذاشته ميشود و از اين طريق ميدان مغناطيسي ميتواند نواحي خاصي از قشر مغز را تحريك كند. ميدان مغناطيسي كه توسط rTMS ايجاد ميشود بدون درد و بصورت كاملاً ايمن از سطح پوست و جمجمه ميگذرد و باعث ايجاد جرياني در سلولهاي عصبي مغز ميشود. بخاطر اینکه ميدانهاي مغناطيسي در يك فواصل منظم ارائه ميشوند، آن را TMS تكراري يا rTMS مينامند. این روش کاملاً غیرتهاجمی بوده و هیچگونه عوارضی را برای فرد به دنبال نخواهد داشت؛ همچنین تحقیقات و مطالعات اخیر، مؤثر بودن این روش درمانی برای درمان بسیاری از اختلالات روان را تأیید کرده‌اند. شما می‌توانید از درمان تی ام اس (TMS) برای درمان بسیاری از اختلالات روان مثل افسردگی، اضطراب، پارکینسون، اختلال دو قطبی و … بسیار مؤثر است و به عنوان یکی از روش‌های درمان مکمل به کار گرفته می‌شود. تی ام اس یا تحریک مغناطیسی مغز، روشی بسیار سریع و بدون عارضه است. در درمان تی ام اس (TMS)، دستگاه مخصوصی روی سر بیمار قرار می‌گیرد که باعث ایجاد میدان مغناطیسی در ناحیه مشخصی از سر می‌شود. این میدان مغناطیسی ایجاد شده می‌تواند از جمجمه عبور کرده و به مغز برسد. با کمک میدان مغناطیسی ایجاد شده می‌توان عملکرد قسمت مشخصی از مغز را به حالت طبیعی بازگرداند.

دستگاه تحریک مغناطیسی مغز

آر تی ام اس دستگاهی است که در درمان بیماری‌ها و اختلالات روانی و عصبی اثر گذار است و به نوعی یک روش درمانی بدون دارو محسوب می‌شود. این دستگاه یکی از نوین‌ترین تجهیزاتی است که در حوزه درمان بیماری‌ بدون دارو به کار گرفته می‌شود. تحریک مغناطیسی مغز (TMS) با استفاده از میدان القای الکترومغناطیسی با شدت کم‌وزیاد، یک جریان الکتریکی ضعیف را القا می‌نماید. این جریان توسط میدان مغناطیسی متغیر ایجاد می‌شود.

انواع دستگاه‌های تحریک مغناطیسی مغز

سیستم‌های تحریک مغناطیسی متنوعی موجود می‌باشد که عبارتند از:

• دستگاه‌های تحریک مغناطیسی قشر سطحی مغز (surface TMS) از یک کویل مغناطیسی 8 اینچی استفاده می‌کنند که می‌تواند 6/0 اینچ به زیر جمجمه نفوذ کرده تا به مناطق خاصی از مغز برسد.
• دستگاه‌های تحریک مغناطیسی عمقی مغز (dTMS) از یک سیم پیچی اچ مانند بزرگتر استفاده می‌کنند که اجازه می‌دهد انرژی مغناطیسی به عمق بیشتری در مغز تا بیش از 6/1 اینچ زیر جمجمه، نفوذ کند.
• دستگاه‌های TBS سریع (تتا برست) جهت درمان اختلال افسردگی عمده به اندازه دستگاه‌های استاندارد تحریک مغناطیسی مغز ایمن و مؤثر به حساب می‌آیند؛ اما این دستگاه‌ها در مقایسه با جلسات TMS که نیاز به 20 تا 40 دقیقه دارند تنها به جلسات 3 تا 6 دقیقه‌ای نیازمند هستند.
• همچنین دستگاه‌های ساده‌ای جهت تحریک مغز وجود دارد که توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) برای استفاده در منزل تأیید شده است. با این حال، این دستگاه‌ها، دقیقاً دستگاه‌های TMS نیستند. بلکه آنها به عنوان واحد‌های تحریک الکتریکی مغز (CES) طبقه‌بندی می‌شوند که در آن به منظور تحریک مغز از جریان الکتریکی به جای پالس‌های مغناطیسی استفاده می‌کنند.

کاربرد تحریک مغناطیسی مغز (rTMS)

تحریک مغناطیسی مغز در مراکز TMS به عنوان ابزاری درمانی در بیماری‌های مختلف عصبی و روان‌پزشکی استفاده می‌شود. بسیاری از گزارش‌ها نشان داده که روش درمانی rTMS (آر تی ام اس) در درمان بیماری‌هایی همچون افسردگی و پارکینسون بسیار مؤثر واقع شده است. انواع دیگر این بیماری‌ها شامل این موارد می‌شوند:

• دژنراسیون مخچه
• صرع
• بی اختیاری ادرار
• ناهنجاری‌های حرکتی
• دردهای مزمن
• میگرن
• وزوز گوش مزمن
• درمان اعتیاد با آر تی ام اس
• درمان وسواس با دستگاه rtms

مزایای درمانی rTMS

• تأثیرات درمانی چشمگیر در زمان کم
• کم عارضه، بدون درد و غیر تهاجمی
• غیر سیستمیک است و چیزی وارد جریان خون نمی‌شود.
• عدم نیاز به بیهوشی (قابل انجام به صورت سرپایی)
• تأثیر درمانی قابل توجه در بیماران مقاوم به درمان های دارویی
• عوارض جانبی داروها مانند افزایش وزن، خواب‌آلودگی، بی‌خوابی، ناراحتی معده یا مشکلات جنسی در این روش ایجاد نخواهد شد.

نحوه انجام تحریک مغناطیسی مغز (rTMS)

در طول جلسه TMS، یک سیم پیچ الکترومغناطیسی روی پوست سر فرد نزدیک پیشانی او قرار می‌گیرد. الکترومغناطیس بدون درد یک پالس مغناطیسی ارسال می‌کند که سلول‌های عصبی را در ناحیه‌ای از مغز که در کنترل خلق و خو و افسردگی نقش دارند تحریک می‌کند. در واقع می‌توان گفت که این پالس مغناطیسی، نواحی از مغز را فعال می‌کند که در اثر بیماری، فعالیتشان کاهش یافته است. اگرچه چرایی عملکرد TMS به طور کامل درک نشده است؛ اما به نظر می‌رسد این تحریک مغناطیسی عملکرد مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به نوبه خود علائم بیماری را کاهش می‌دهد و خلق و خو را بهبود می‌بخشد. دستگاه تحریک مغناطیسی مغز به دلیل استفاده از یک سیستم خنک‌کننده مبتنی بر مکش هوا و همچنین تولید جریان الکتریکی در کویلی که بر روی سر قرار گرفته صداهایی را ایجاد می‌نماید. این صداها آسیبی به آستانه شنیداری مراجع وارد نمی‌کند؛ اما در صورتی که باعث آزار وی شود می‌توان از گوش‌گیر استفاده کرد.

اقدامات قبل از تحریک مغناطیسی مغز (rTMS)

قبل از انجام آرتی ام اس، معمولاً مراحل زیر انجام می شود:

• معاینه فیزیکی و احتمالاً تست های آزمایشگاهی
• ارزیابی روانپزشکی برای بحث در مورد افسردگی

تحریک مغناطیسی مغز برای درمان افسردگی

افسردگی می‌تواند خسارت سنگینی را به بار آورد، طرز تفکر، احساستان و عملکردتان را در زندگی روزمره تغییر دهد. در حالیکه بسیاری از افراد قادر هستند که از طریق خودیاری، روش‌های درمانی، دارویی یا ترکیبی از این روش‌ها به آرامش برسند؛ اما در برخی دیگر از افراد احساس ناامیدی هرگز فروکش نمی‌کند. چنانچه از نوعی افسردگی عمده رنج می‌برید که مقاومت آن نسبت به شیوه‌های درمانی دیگر به اثبات رسیده است، پس ممکن است روش درمانی تحریک مغناطیسی مغز گزینه پیش رویتان باشد. همانطور که داروی ضد افسردگی درصدد تحریک شیمیایی مغزتان است TMS نیز همین کار را با استفاده از میدان‌های مغناطیسی انجام می‌دهد.

کاندید نامناسب rTMS

• باردار هستید یا در فکر باردار شدن هستید.
• هر گونه فلز یا وسایل پزشکی قرار داده شده در بدن خود دارید.
• دیگر عواملی که مانع از دریافت TMS درمانی می‌شوند عبارتند از:
• سابقه دیگر اختلالات بهداشت روان نظیر سوء مصرف مواد و روان پریشی
• آسیب مغزی ناشی از بیماری یا صدمه دیدگی نظیر تومور مغز، ضربه مغزی یا سکته مغزی

عوارض تحریک مغناطیسی مغز

در برخی موارد خاص و شرایط اضطراری نیز عوارض جانبی و معایبی به‌واسطه این روش درمانی مشاهده می‌شوند. این موارد عبارتند از:

• برخی از سردردهای جزئی
• ناراحتی پوستی در محل تحریک شده
• جمع‌شدن و یا اسپاسم کشیده شدن عضلات صورت
• مشاهده سرگیجه
• در موارد بسیار خاص تشنج
• در موارد خاص و نادر شیدایی به‌ویژه در افراد مبتلا به بیماری اختلال دوقطبی
• در مواقع بسیار نادر ازدست‌دادن شنوایی

هزینه هر جلسه آر تی ام اس

هزینه آر تی ام اس با توجه به تعداد و مدت زمان هر جلسه تعیین می‌شود. مدت زمان هر جلسه و تعداد آن با توجه به شرایط و نیاز بیمار، توسط پزشک متخصص تجویز می‌شود. به همین دلیل هزینه ار تی ام اس RTMS برای هر بیمار متفاوت است.

• بررسی کاربردهای درمانی و تشخیصی تحریک مغناطیسی مغز
  تاریخ انتشار : 1395-04-14تاریخ بروز رسانی : 1402-05-19