آرتریت انگشتان دست؛ علل، علائم و روشهای درمان

انگشتان دست یکی از حیاتی‌ ترین اعضای بدن ما هستند که قطعا بدون کمک آنها، قادر به انجام بسیاری از فعالیت‌های روزانه نخواهیم بود. دست و مچ دست دارای چند مفصل کوچک هستند که با یکدیگر همکاری میکنند تا موجب حرکت شوند. انگشتان دست نیز مانند سایر اعضای بدن ممکن است دچار عارضه شوند یکی ازاین عارضه ها استئوآرتریت انگشتان دست می باشد که هنگام درگیری مفاصل توسط آرتریت ممکن است در انجام فعالیت های روزمره زندگی دچار مشکل شوید و همچنین با عدم درمان و بررسی های لازم استخوان های تشکیل دهنده مفصل شکل طبیعی خود را از دست می دهند و ممکن است باعث درد و محدودیت حرکتی شود.

استئوآرتریت انگشتان دست

التهاب استخوانی مفصلی یا ورم مفاصل پیری که به آن استئوآرتریت انگشتان دست می گویند؛ به شرایطی گفته می شود که در آن غضروف بالشتکی که سطوح استخوانی مفاصل را می‌پوشاند شروع به ساییدگی می کند. این عارضه ممکن است ناشی از پارگی و ساییدگی در مفصل باشد یا پس از آسیب به مفصل به وجود آید. سه محل از دست بیشتر درگیر عارضه استئوآرتیریت میشوند.
جایی که شست و مچ دست به هم می رسند(قاعده شست)، بخش انتهایی مفصل نزدیک به نوک انگشت، در مفصل میانی انگشت و همچنین اغلب در مچ دست هم ایجاد می شود.

علائم آرتریت انگشتان دست

• ناتوانی در خم کردن انگشت
• تورم انگشت
• احساس کوبیدن یا قفل شدن در دست‌ها یا انگشتان
• سفتی انگشتان
• بدشکلی بوتونیر تغییر شکلی که در آن مفصل انگشت میانی خم می‌شود.
• کاهش دامنه حرکت انگشت
• احساس ساییدن یا رنده شدن در دست
• کیست‌های پر از مخاط که در نزدیکی انتهای انگشت ایجاد می‌شوند.
• مفصلی که آرتروز دارد ممکن است در لمس گرم احساس شود.
• احساس ناپایداری یا شل بودن مفاصل دست

علت التهاب استخوانی مفصلی انگشتان دست

• سن : توجه داشته باشید که افراد در هر سنی ممکن است به التهاب استخوانی مفصل مبتلا شوند، اما مردان قبل از 45 سالگی بیشتراز زنان به آرتریت مبتلا می‌شوند و زنان پس از 45 سالگی بیشتر از مردان تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
• حرکات تکراری : کارها یا فعالیت‌هایی که انجام آن نیاز به حرکات تکراری در دست دارند، افراد را بیشتر در معرض ابتلا به التهاب استخوانی مفصل دست، مچ یا آرنج قرار می دهد.
• آسیب : افرادی که استخوان دست، مچ دست یا آرنج آنها شکسته و آسیب دیده بیشتر در معرض خطر ابتلا به آرتریت هستند.
• انحراف مفاصل : ناهماهنگی استخوان در دست‌ها، مچ دست یا آرنج بر اثر اصطکاک بیش از حد مفاصل می‌تواند باعث ساییدگی غضروف در دست، مچ دست یا آرنج به سمت پایین شود.
• جنسیت : 60 درصد از افراد مبتلا به آرتروز زن هستند و شیوع انواع آرتروز در زنان بیشتر است.
• ژنتیک : ژن‌های خاصی با خطر بالای ابتلا به آرتریت مانند روماتوئید (RA)، لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) و اسپوندیلیت انکیلوزین همراه هستند.
• استعمال دخانیات : استعمال دخانیات علاوه بر تاثیرزیاد بر این بیمری حتی در صورتی که فرد در معرض دود قرار بگیرد نیز احتمال آرتریت را افزایش می‌دهد. مثلاً قرار گرفتن در معرض دود سیگار یکی از این موارد است.

ورزش آرتریت انگشتان دست

در صورتی که مفاصل انگشتان دست شما دچار التهاب و سفتی مفاصل آرتروزیک شده‌اند و از درد رنج می ‌برید، باید بدانید که تمرینات دست و انگشتان می‌تواند به تقویت آنها، افزایش دامنه حرکت و کاهش درد کمک کند. در ادامه چند نمونه از تمرینات تاثیرگذار در بهبود آرتریت را معرفی می کنیم :

• نرمش مشت کردن دست : در این تمرین به طوري كه انگشت شستتان روي ساير انگشتان دستتان قرار گيرد آن را آرام مشت كنيد.و 30 تا 60 ثانيه در اين حالت بمانيد و بعد مشتتان را باز كنيد و انگشتان را بكشيد. اين حركت را با هر دو دست حداقل 4 بار تكرار كنيد.
• نرمش کشش چنگالی انگشتان دست : برای انجام این حرکت، دستتان را جلوی بدنتان نگه دارید به طوری که کف دستتان به سمت خودتان باشد. سعی کنید نوک انگشتانتان را تا جایی که می‌توانید بدون فشار زیاد به مفاصلتان، صاف کنید و به سطح یک میز بچسبانید. در این حالت، به مدت 30 تا 60 ثانیه باقی بمانید و سپس دستتان را آزاد کنید. حداقل 4 بار این حرکت را با هر دستتان تکرار کنید.
• نرمش کشش انگشتان دست : با فرار دادن كف دستتان روي سطح یک ميز رو به پايين ، به آرامي انگشتان را تا جايي كه مي توانيد بدون فشار آوردن زياد به مفاصلتان صاف كنيد و به سطح ميز بچسبانيد. 30 تا 60 ثانيه در اين حالت بمانيد و بعد دستتان را آزاد كنيد. اين حركت را حداقل 4 بار با هر دستتان تكرار كنيد.
• نرمش بالا بردن انگشت دست : با قرار دادن كف دستتان را روي سطح ميز هر بار يك انگشت را از ميز جدا كنيد و بالا ببريد و بعد آن را پايين بياوريد. اين حركت را 8 تا 12 بار با هر دستتان تكرار كنيد.
• نرمش چنگ زدن با نوک انگشتان : يك توپ ابري نرم را با نوك انگشتان و شستتان بگيريد. 30 تا 60 ثانيه در اين حالت بمانيد. 10 تا 15 بار اين حركت را با 2 دست تكرار كنيد.اين حركت را 3-2 بار در هفته انجام دهيد اما در فواصل انجام آن 48 ساعت به دست هايتان استراحت دهيد. اگر مفصل شستتان آسيب ديده است، اين حركت را انجام ندهيد.
• نرمش خم کردن شصت دست : دستتان را جلويتان نگه داريد طوري كه كف دستتان رو بالا و به سمت خودتان باشد. شستتان را بكشيد و تا جايي كه مي توانيد، آن را از ساير انگشتانتان دور كنيد. شست را روي كف دستتان خم كنيد تا به پايه انگشت كوچكتان برسد. 30 تا 60 ثانيه در اين حالت بمانيد. اين حركت را حداقل 4 بار با هر شست تكرار كنيد .
• نرمش باز کردن شصت دست : كف دستتان را صاف روي ميز بگذاريد. يك نوار كشي را در قاعده انگشتان دور دستتان بيندازيد. به آرامي شستتان را تا جايي كه مي توانيد از ساير انگشتان دور كنيد. 30 تا 60 ثانيه در اين حالت بمانيد و بعد به حالت اول بازگرديد. اين حركت را 10 تا 15 بار با هر دو دستتان تكرار كنيد.

درمان ورم مفصل انگشت دست

1- درمان غیر جراحی ورم مفصل انگشت دست :

با توجه به شدت ورم مفاصل و تشخیص انواع گسترده‌ای از درمان های غیر جراحی برای کاهش درد و بهبود مهارت وجود دارد. درمان‌های رایج غیر جراحی عبارت‌ انداز:

• کاردرمانی

یکی از بهترین درمان ها که در بسیاری از بیماران تاثلرگذار است تمرینات دست می می باشد. در این روش متخصص کاردرمانی با آموزش تمریناتی می تواند موجب تقویت مفاصل مچ دست و انگشتان، بهبود مهارت دست و محافظت از مفاصل در برابر تحلیل رفتن بیشتر می شوند.

• استفاده از آتل

آتل ها انواع مختلفی داشته و برای تثبیت و حمایت مفصل دست کاربرد دارد همچنین برای مفاصل کوچک و بزرگ دست می توان استفاده کرد.

• داروها

با ایتفاده از دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی و داروهای ضد درد موضعی و خوراکی می توانید به طور موقت درد ناشی از آرتروز انگشتان دست را کاهش دهید.
این دارو ها شامل استامینوفن، آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن هستند.

• تحریک الکتریکی عصب از راه پوست

یکی دیگر از درمان های ورم مفاصل تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست می باشد که ممکن است در درمان استئوآرتریت مفید. باشداین روش گاهی اوقات برای کاهش درد دست ناشی از آرتروز توصیه می شود.

• مصرف مکمل ها

برخی از مکمل ها در روند درمان ورم مفصل انگشت بسیار موثر هستند که شامل مکمل زردچوبه، زنجبیل، اسیدهای چرب امگا 3، گلوکزامین و سولفات کندرویتین هستند.

2- درمان جراحی ورم مفصل انگشت دست :

در مواقعی که دیگر درمان های غیر جراحی موثر واقع نشوند، گزینه درمانی جراحی می‌تواند به چندین روش مختلف مورد استفاده قرار گیرد و مفید باشد.

• خشک کردن مفاصل انگشتان دست

خشک کردن مفصل یا فیوژن (Fusion) یا آرترودز (Arthrodesis) به این صورت می باشد که جراح با اتصال دو استخوان تشکیل دهنده مفصل به یک دیگر، حرکت مفصل را به طورکامل از بین می برد و در نتیجه درد بیمارهم از بین می رود .
عمل جراحی خشک کردن مفصل بیشتردر افراد جوان و فعال به کار برده می شود که نیاز دارند تا فعالیت های سنگینی را با دست خود انجام دهند .

• تعویض مفاصل انگشتان دست

ممکن است جراح ازعمل جراحی تعویض مفصل یا آرتروپلاستی (Arthroplasty) دردرمان آرتریت مفاصل انگشتان دست استفاده کند . در این روش مفصلی که باعث درد می‌شود برداشته می شود و به جای آن ایمپلنت مفصلی قرار می ‌گیرد. ایمپلنت می‌تواند به شما اجازه دهد حرکت و عملکرد مفصل را بدون درد حفظ کنید. کاربرد این نوع جراحی بیشتر برای افراد مسن می باشد. دراین افراد فرد فقط به حرکت مفصل نیاز دارد و فشار زیادی به مفاصل خود وارد نمی کند پس به پایداری زیادی درمفصل احتیاج ندارد.

• بازسازی مفاصل انگشتان دست

جراح در نوعی از بازسازی مفصل که به آن Excisional arthroplasty میگویند با خارج کردن سطوح خراب شده غضروفی از دو سر استخوان و قرار دادن بافت نرمی مانند قسمتی از یک تاندون این روش را انجام می دهند.
این عمل جراحی موجب میشود حرکات مفصل حفظ شده و درد آن هم تا حدود زیادی از بین برود.

آیا می توان از ورم مفاصل پیری پیشگیری کرد؟

با رعایت چند عادت سالم می‌توانید به کاهش خطر ابتلا به ورم مفاصل دردناک با افزایش سن کمک کنید.

• برنامه غذایی مناسب : رعایت برنامه غذایی مناسب و مصرف میوه و سبزیجات تازه، غلات کامل و گوشت بدون چربی و همچنین مصرف کم قند، برای سالم ماندن بدن شما و پیشگیری و درمان آرتروز دست ضروری هستند.
• داشتن فعالت بدنی : با انجام ورزش سبک به مدت 30 دقیقه و 5 روز در هفته می‌توانید تا حد زیادی از آسیب به مفاصل جلوگیری کنید. در حین انجام ورزش احتیاط کنید تا به مفصل دست خود آسیب نزنید.
• جلوگیری از آسیب : همانطور که گفتیم شکستگی ، دررفتگی و پارگی رباط‌ها خطر ابتلا به آرتروز را در آینده افزایش می‌دهد.
• قند خون : به این دلیل که قند خون بالا منجر به یک وضعیت ثابت التهاب با درجه پایین در بدن می شود. همچنین به ایجاد گونه‌های فعال اکسیژن (ROS) کمک می‌کند، موادی که به تولید پروتئین‌های التهابی به نام سیتوکین‌ها در مفاصل کمک می ‌کنند. پس افراد مبتلا به دیابت بیشتر در معرض ابتلا به استئوآرتریت هستند. چک کردن منظم قند خون و درمان دیابت برای جلوگیری و کند کردن پیشرفت استئوآرتریت موثر است.